ميکا را به دليل خواص فيزيکي و مکانيکي بالايي که دارد، در بسياري از مصارف صنعتي استفاده مي کنند و شايد بتوان گفت که جايگزيني براي آن وجود نداشته باشد. اما در بعضي موارد شن و تالک به جاي آن مورد استفاده قرار مي گيرند (مانند پوشش سقف ها) از فايبر گلاس در موارد محدودي به جاي ميکا در ساختن پلاستيک هاي مخصوص استفاده مي شود
بایگانی برچسب: s
محیط های پیدایش مسکویت و بیوتیت
مسکویت یکی از کانی های مهم سنگ های آذرین درونی اسیدی مثل گرانیت ها و پگماتیت ها است. ابعاد بلورهای مسکویت در داخل پگماتیت ها گاهی به چند ده سانتی متر می رسد. در سنگ های دگرگونی مثل شیست ها و گنیس ها نیز مسکویت به فراوانی یا فت می شود . در بعضی از سنگ های شیستی، پولک های ریز مسکویت به صورت انبوهه های رشته ای با جلای ابریشمی ظاهر می شود که به آن سریسیت می گویند. سریسیت به صورت ثانویه از تجزیه و دگرسانی کانی هایی مثل فلدسپات، آندالوزیت، توپاز، کیانیت و اسپودمن حاصل می شود.
بیوتیت را می توان در بسیاری از سنگ ها مشاهده نمود. این کانی در سنگ های آذرین مختلف از جمله در گرانیت ها، پگماتیت ها، دیوریت ها، گابروها و حتی پریدوتیت ها دیده می شود. همچنین بیوتیت در سنگ های آذرین خروجی نیز مشاهده می شود. در سنگ های دگرگونی در گستره وسیعی از شرایط دما و فشار تشکیل می شود و علاوه بر سنگ های دگرگونی از نوع همبری، در سنگ های دگرگونی ناحیه ای نیز مشاهده می گردد. ورمیکولیت نیز از میکاهایی است که عمدتاً از دگرسانی بیوتیت حاصل می شود. استیلپنوملان 1 کانی مشابه بیوتیت است که در سنگ های دگرگونی مثل شیست ها و سازنده های آهن نواری دیده می شود.
تقسیم بندی میکاها از نظر کانی شناسی
از نظر کاني شناسي کاني هاي گروه ميکا به سه گروه تقسيم مي شوند که عبارتند از:
گروه اصلي ميکا، گروه ميکاهاي شکننده و گروه کلريتي. همه کاني هاي اين گروه ها داراي ساختمان منوکلينيک هستند. ساختار ميکا ترکيبي از دو لايه تتراهدرال سيليکا و يک لايه اکتاهدرال مرکزي است.
از بين کاني هاي ميکا، موسکوويت به خاطر خواص فيزيکي، شيميايي، حرارتي و مکانيکي استثنايي که دارد، در صنعت کاربرد فراوان دارد.
موسكوويت نوع پولكي بيشتر براي ساختن صفحه هاي ميكايي به كار مي رود. مصارف بيشتر موسكوويت پولكي عبارتند از : پركننده در سيمان، آسفالت و رنگ، تزيين بتن، جلوگيري از گيركردن مته ها به هنگام حفاري، و نوع بسيار دانه ريز مسكويت براي بالا بردن مقاومت رنگ در برابر رطوبت، چسبندگي و فرسايش به كار مي رود.
موسكوويت نوع صفحه اي در الكترونيك(خازن ها و لامپ ها)، سـاختن ورقه 84 و همچنين به دليل خاصيت دي الكتريك آن در ساخت لوازم عايق حرارتي و الکتريکي كاربرد دارد. به علت مقاومت بالاي حرارتي و شفاف بودن آن، در پنجره هاي كوره هاي الكتريكي از مسكويت بهره مي گيرندميکاي ورقه اي با کيفيت بالا، عمدتاٌ مسکويت، در بسياري از صنايع خصوصاٌ الکتريسيته به کار مي رود.
فلوگوبیت چیست؟
اين كاني به رنگ هاي قهوه اي مايل به زرد، قرمز، مايل به قهوه اي، بي رنگ و سفيد مايل به سبز و رنگ خاك آن سفيد بوده، داراي سختي 2-5/2 و وزن مخصوص 7/2 تا 9/2 مي باشد و قابليت خمش الاستيكي داشته در سيستم منوكلينيك متبلور مي شود. از فلوگوپيت در صنايع تهيه لوازم عايق الكتريكي، تهيه طلق، كاغذ و سنگ هاي نسوز، لاستيك سازي، سراميك سازي و … استفاده مي نمايند. فلوگوپيت در اسيد سولفوريك غليظ حل شده و ژله سيليسي ايجاد مي نمايد. از فلوگوپيت به عنوان عايق در شمع هواپيما استفاده مي شود.
از ساير كاني هاي خانواده ميكاها مي توان به ليپدوليت و زنوالديت اشاره نمود كه داراي گسترش و فراواني خيلي كمتري بوده و جهت تهيه عنصر ليتيم و نمك هاي مربوطه آن، در ساخت آلياژهاي فلزات سبك همراه پتاسيم و در فولادسازي و تهيه وسائل اپتيك نظير عدسيها كاربرد دارند. وجود نمك هاي ليپدوليت در چشمه هاي آب هاي معدني براي معالجات پزشكي مفيد است. از اين كاني همچنين در آتش بازيها استفاده مي نمايند.
طبقه بندی میکاها
کاني هاي گروه ميکا که از نظر اقتصادي داراي اهميت هستند به صورت زير طبقه بندي مي گردند:
-موسكوويت، پتاسيم ميکا (به رنگ سبز يا ياقوتي) H2KAl3(SiO4)3
-بيوتيت، منيزيم آهن ميکا (به رنگ تيره (Mg,Fe)3Al(SiO4)3)(H2K)
-فلوگوپيت منيزيم ميکا (زرد، قهوه اي تيره(H2K(Mg)3Al(SiO4)3
-ورميکوليت، بيوتيت آبدار (زرد پر رنگ(
-ليپيدوليت، ليتيوم ميکا (زرد کم رنگ(KLi Al(OH,F)2Al(SiO4)3
سيستم بلوري اين کاني ها منوکلينيک است. اين گروه از کاني ها داراي ترکيبات مختلفي از سيليکات آلومينيم آهن، منيزيم و ميکا هستند. حضور فلوئورين، باريم، منگنز، واناديم نيز در اين کاني ها گزارش شده است. از بين اين کاني ها، موسکوويت به خاطر خواص فيزيکي، شيميايي، حرارتي و مکانيکي استثنايي که دارد، در صنعت کاربرد فراوان دارد. ورميکوليت و فلوگوپيت هم مانند ميکا از اهميت برخوردار هستند. از بيوتيت به ندرت در مصارف صنعتي استفاده مي شود.
خانواده میکا
میکاها زیرگروه مهمی از فیلوسیلیکات ها 2 یا سیلیکات های ورقه ای هستند که از مهمترین آنها می توان به مسکویت ، بیوتیت ، فلوگوپیت ، ورمیکولیت و لپیدولیت اشاره نمود . نام میکا احتمالاً از واژه یونانی به معنی درخشان و براق گرفته شده است . نام مسکویت از شهر مسکو گرفته شده است . مسکویت بیشترین خاصیت تورق را در بین میکاها دارد. به صورت پولکی، پرمانند و کروی نیز مشاهده می شود . ورقه های نازک مسکویت بی رنگ و شفاف بوده ولی ورقه های ضخیم آن به رنگهای زرد، قهوه ای، سبز و قرمز دیده می شود . نام بیوتیت به افتخار فیزیکدان فرانسوی جی . بی. بیوت انتخاب شده است. بیوتیت به صورت توده های ورقه ای نامنظم، پولک های پراکنده، انبوهه های فلسی شکل و یا شش گوشه دیده می شود . رنگ بیوتیت سبز تیره، قهوه ای تا سیاه و به ندرت به صورت زرد روشن است. ورقه های نازک بیوتیت دودی است.
مصارف کلی میکا
میکا از کانی های پرمصرف و ارزشمند معدنی به شمار می آید، اما اگر بخواهیم مصارف آن را بصورت کلی دسته بندی کنیم می توانیم دسته بندی زیر را داشته باشیم:
- مصارف ساختمانی میکا: پوششهای سلولزی بانام های مختلف و پوشش های مختلف خارجی و استفاده بعنوان عایق
- مصارف تزئینی میکا : شمع سازی ، گل سازی ، مجسمه سازی
- مصارف آرایشی میکا : لوازم آرایشی مانند : ماتیک ، انواع سایه ها ، پودرهای آرایشی و غیره
- مصارف صنعتی میکا : پودر جوش ، گِل حفاری ( معمولاً در صنعت استخراج و چاه های شرکت نفت) ، رنگ و عایق دما ،
- عایق الکتریسیته ، لاستیک ، کامپیوتر ، صنایع هوا – فضا ، کاغذ سازی و غیره
- مصارف بهداشتی میکا : استفاده در خمیردندان ، انواع پودر بهداشتی و غیره
انواع مختلف میکا
موسکوویت، بیوتیت، فلوگوپیت، ورمیکولیت و لپیدولیت انواع مختلفی از میکا هستند که ممکن است در تلفظ این اسم ها دچار اشکال شوید از این رو ترجیح داده شده است که برای همه لفظ میکا را بکار برده شده است. تمام انواع میکا هر چند از فلزات مختلفی تشکیل شده اند ولی همه شبیه به یکدیگرند. تمام انواع « میکا » را می توان به صورت ورقه های نازکی در آورد ، چون خیلی نرم هستند و به آسانی با ناخن خط بر می دارند. همه ی میکا ها نوعی کریستال بوجود می آورند که به لحاظ رنگ گوناگون هستند. میکا بخش مهمی از سنگ های آذرین می باشد. گاهی برخی از مواد معدنی در شرایط خاصی تبدیل به میکا می شوند که این عمل را متامورفیزم یا دگردیسی می نامند و مقصود تغییراتی است که در مواد معدنی بر اثر حرارت ، فشار و آب بوجود می آید.
مسکوویت مهم ترین کانی میکاها
کانی های خانواده میکا از سیلیکاتها صفحه ای هستند که شامل موسکویت ، بیوتیت ،فلوگوپیت ،لپیدولیت و ناترولیت می گردند. موسکویت مهم ترین وفراوان ترین کانی صفحه ای این گروه به شمار می رود.
بلورهای این گروه تخت بوده وسیستم تبلور منوکلینیک دارند ولی معمولاً ارتورومبیک یا هگزاگونال به نظر میرسند .کانی ها دارای رخ مشخص می باشند و چنانچه با نوک پهن وسیله ای ضربه ای به روی صفحه رخ تمام ،کانیهای گروه میکا وارد گردد یک شکل شش شعاعی به وجود می آید .همه آنها حاوی بنیان هیدرو کسیل و اکثر آنها محتوی عناصری چون آهن ،منیزیم ،لیتیم وفلورین هستند وعلاوه بر آن تعدادی کانی های دیگر را نیز شامل می شوند .اکسید شدن ، رشد درهم و مواد محصور در بین لایه ها ممکن است میکای ا لوان ،لکه دار ویا ابر مانند را به وجود می آورد .
میکا را بر اساس اندازه به دو دسته اصلی میکای ورقه ای و میکای خرد شده تقسیم می نمایند . میکای ورقه ای مناسب جهت استفاده درکارهای الکتریکی است وبه عنوان ورقه عایق درابزار الکتریکی و شمع هواپیما و در ساختمان اطو و…به کارمیبرند.
میکا مسکویت و فلوگوپبت
بیشترین میکایی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد مسکویت و فلوگوپیت است. به علت خاصیت دی الکتریک، مقاومت گرمایی زیاد و قابلیت خمشی زیاد، این دو میکا به عنوان عایق الکتریسیته در ساخت لوازم برقی، خازنها، مدارهای رادارها، اتوی برقی، حافظه کامپیوترها و کندانسورها استفاده می شوند . از مسکویت به عنوان شیشه در کوره ها استفاده می شود . از میکای پودری در ساخت کاغذ دیواری، روان کننده، تولید واشر، بتونه و ماده ضد آتش استفاده می شود. از میکاها به عنوان پرکننده در صنایع لاستیک، رنگ سازی، سیمان و افزایش مقاومت در مقابل رنگ، رطوبت، چسبندگی و فرسایش استفاده می گردد . از نوع ورمیکولیت به دلیل قابلیت انبساط بسیار شدید برای عایقهای ضد صدا و حرارت استفاده می شود.