پوشش‌های ضدحریق بر پایه مواد آلی متورم شونده و یا بر پایه مواد معدنی نظیر ورمیکولیت هستند که برای محافظت از سازه‌های فلزی و بتنی در برابر حریق‌های سلولزی و هیدروکربنی استفاده می‌شوند. ورمیکولیت ماده معدنی از دسته فیلوسیلیکات‌ها است که در دمای حدود C°950-650 می‌تواند تا 30 برابر حجم اصلی خود منبسط شود.

ورمیکولیت منبسط شده خواصی چون رسانندگی گرمایی کم (W/m. K 0.12-0.04)، چگالی پایین (kg/m³ 120-80)، بی‌اثری شیمیایی و نقطه ذوب نسبتا بالا (C°1430-1240) دارد. این ماده در زمینه عمران، صنایع شیمیایی و کشاورزی کاربرد زیادی دارد و یکی از اجزای تشکیل دهنده مواد ضدحریق پایه گچی و سیمانی می‌باشد. سنگ معدن ورمیکولیت عمدتا از SiO₂ (42-37% وزنی)، MgO (14-12% وزنی)، Al₂O₃ (13-10% وزنی)، Fe₂O₃ (17-5% وزنی)، H₂O (18-8% وزنی) و مقدار کمی FeO (3-1% وزنی) تشکیل شده است.

این ماده از نظر شیمیایی خنثی و بی‌اثر بوده و با تغییر ترکیب درصد شیمیایی آن، خواص فیزیکی‌اش تغییر می‌کند.

فرمول شیمیایی ورمیکولیت به صورت (Mg₂⁺, Fe₂⁺, Fe₃⁺)3[(SiAl)₄O₁₀]OH₂.4H₂O است.

ساختار ورقه‌ای ورمیکولیت باعث شده است که در درجه حرارت‌های متفاوت خواص روان‌کنندگی داشته باشد و بتواند درون مواد ضدحریق و به عنوان پرکننده متخلخل و سبک در عایق‌های حرارتی به کار رود. بنا بر تحقیقات انجام شده 381000 و 408000 تن ورمیکولیت به ترتیب در سال‌های 2014 و 2015 در کشورهای مختلف تولید شده است که معادن آن در برخی از کشورهای جهان یافت می‌شود. 6 کشور آفریقای جنوبی، ایالات متحده آمریکا، برزیل، زیمباوه، بلغارستان و هند تولیدکننده بیش از 97.5% ورمیکولیت در سطح جهان هستند.

در صورتی که ورمیکولیت بیش از 10 برابر اندازه اصلی‌اش منبسط شود کیفیت خوب و اگر انبساط آن کمتر از این مقدار باشد کیفیت مناسبی نخواهد داشت. درجه انبساط ورمیکولیت به عواملی نظیر میزان حرارت، مدت زمان قرار گرفتن در دماهای بالا، مقدار رطوبت، روش خرد شدن (آسیاب شدن)، ساختار و ترکیب درصد شیمیایی آن بستگی دارد. بر اساس مطالعات انجام شده در حضور تنها 7% ورمیکولیت منبسط شده درون مواد پایه گچی و سیمانی، عملکرد این پوشش‌های ضدحریق بر روی سازه‌های فولادی به میزان قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌یابد.

همچنین با افزودن ورمیکولیت به پلیمرها می‌توان پایداری حرارتی این ترکیبات را تا حدودی افزایش داد. علاوه بر این بردها (توفال‌ها) و پلیمرها در حضور ذرات ورمیکولیت، مقاومت بالایی در برابر قارچ‌ها و باکتری‌ها پیدا می‌کنند. به طور کلی در حضور ورمیکولیت منبسط شده برخی از خواص مصالح ساختمانی بهبود یافته و برخی دیگر با افت مواجه می‌شوند.

مزایا و معایب استفاده از ورمیکولیت منبسط شده درون مواد ساختمانی

مزایا و معایب استفاده از ورمیکولیت منبسط شده در جدول1 ارائه شده است.

ویژگی	اثر مثبت	اثر منفی
کارایی	+
وزن	+
مقاومت در برابر آتش	+
عایق حرارتی	+
عایق صدا	+
استحکام مکانیکی		+
تخلخل		+
جذب آب		+

از مزایای استفاده از ورمیکولیت منبسط شده در ماتریس می‌توان به افزایش کارایی و مقاومت در برابر حریق، کاهش وزن و افزایش خاصیت عایقی صدا و گرما اشاره کرد. از طرف دیگر در حضور ورمیکولیت منبسط شده درون مواد ساختمانی، استحکام مکانیکی کاهش، تخلخل و جذب آب افزایش می‌یابد.
لازم به ذکر است که با اضافه کردن مواد افزودنی متفاوت می‌توان این معایب را برطرف نمود. به عنوان مثال در حضور 15-5 درصد میکروسیلیس (دوده سیلیسی) و یا 10-2 درصد متاکائولن مقاومت فشاری افزایش، تخلخل و جذب آب ماتریس حاوی ورمیکولیت منبسط شده کاهش پیدا می‌کند. با توجه به موارد ذکر شده از ورمیکولیت منبسط شده درون بتن و ملات سبک، آجر تزئینی و نسوز، پوشش دودکش‌ها، عایق‌بندی صدا و گرما و به ویژه در پوشش‌های ضدحریق استفاده شده است.

پوشش‌های ضدحریق بر پایه مواد آلی متورم شونده و یا بر پایه مواد معدنی نظیر ورمیکولیت هستند که برای محافظت از سازه‌های فلزی و بتنی در برابر حریق‌های سلولزی و هیدروکربنی استفاده می‌شوند. ورمیکولیت ماده معدنی از دسته فیلوسیلیکات‌ها است که در دمای حدود C°950-650 می‌تواند تا 30 برابر حجم اصلی خود منبسط شود.

ورمیکولیت منبسط شده خواصی چون رسانندگی گرمایی کم (W/m. K 0.12-0.04)، چگالی پایین (kg/m³ 120-80)، بی‌اثری شیمیایی و نقطه ذوب نسبتا بالا (C°1430-1240) دارد. این ماده در زمینه عمران، صنایع شیمیایی و کشاورزی کاربرد زیادی دارد و یکی از اجزای تشکیل دهنده مواد ضدحریق پایه گچی و سیمانی می‌باشد. سنگ معدن ورمیکولیت عمدتا از SiO₂ (42-37% وزنی)، MgO (14-12% وزنی)، Al₂O₃ (13-10% وزنی)، Fe₂O₃ (17-5% وزنی)، H₂O (18-8% وزنی) و مقدار کمی FeO (3-1% وزنی) تشکیل شده است.

این ماده از نظر شیمیایی خنثی و بی‌اثر بوده و با تغییر ترکیب درصد شیمیایی آن، خواص فیزیکی‌اش تغییر می‌کند.

فرمول شیمیایی ورمیکولیت به صورت (Mg₂⁺, Fe₂⁺, Fe₃⁺)3[(SiAl)₄O₁₀]OH₂.4H₂O است. ساختار ورقه‌ای ورمیکولیت باعث شده است که در درجه حرارت‌های متفاوت خواص روان‌کنندگی داشته باشد و بتواند درون مواد ضدحریق و به عنوان پرکننده متخلخل و سبک در عایق‌های حرارتی به کار رود. بنا بر تحقیقات انجام شده 381000 و 408000 تن ورمیکولیت به ترتیب در سال‌های 2014 و 2015 در کشورهای مختلف تولید شده است. 6 کشور آفریقای جنوبی، ایالات متحده آمریکا، برزیل، زیمباوه، بلغارستان و هند تولیدکننده بیش از 97.5% ورمیکولیت در سطح جهان هستند.

رضایتمندی مشتریان،بزرگترین سرمایه و افتخار ماست و به آن خواهیم بالید.

شرکت زمین کاو

www.zaminkav.com
info@zaminkav.com
تلفن: 3-88385541-021
فکس: 88385096-021

موبایل شرکت: 09365077781

کلمات کلیدی :ورمیکولیت، Vermiculite ، فرآوری،عایق

ورميكيوليت يك ماده معدني و در گروه مينرال‌هاي پلي‌سيليكات جاي دارد. در ظاهر شبيه به ميكا است. اين ماده در مكانهاي گوناگوني در جهان يافت مي‌شود اما امروزه بيشتر در آفريقاي جنوبي، چين، برزيل، زيمباوه و آمريكا وجود دارد. در ايران منابع معدني قابل توجهي از ورميكيوليت كشف نشده است و يا اينكه به دليل حجم بالاي باطله كه روي اين معادن را پوشانده است استخراج آنها در شرايط فعلي مقرون به صرفه نيست. اين ماده نيز به دليل برخورداري از آب تركيبي در اثر گرم شدن با پديده‌اي به نام پوسته شدن (Exfoliation) منبسط مي شود و مي‌تواند ماده‌اي سبك در توليد بتن سبك و فوق‌سبك ايجاد نمايد. ورميکوليت، نام عمومى گروهى از آلومينوسيليکات هاى آبدار آهن و منيزيم و يا بخشى از گروه کانى هاى فيلوسيليکاته (سيليکات هاى صفحه اى) است که در ظاهر شبيه به ميکا مى باشد و از دگرسانى و يا هوازدگى کانى هاى بيوتيت و فلوگوپيت ايجاد مى شود. نام کانى ورميکوليت از واژه لاتین (کرمی يا کرم _ حشره)، و Vermicular به معناى کرم مانند گرفته شده است زيرا در اثر ضربه گرمايى (دماى بيش از(870° C ) حجم آن تا 30-20 برابر حجم اوليه افزايش يافته (منبسط شده) و رشته هاى کرم مانندى به وجود مى آورد.

ورميکوليت با فرمول عمومى:

(Mg,Fe₂+,Al,Ca,K)₃(Al,Si,Fe₃+)4O₁₀(OH)₂•4(H₂O)

در سيستم مونوکلينيک متبلور شده و داراى سختى 2- 5/1 موس مى باشد. (Mg , Ca) نمادى ازکاتيون هاى تبادل پذير است. در اين فرآيند مواد با وزن سبکى ايجاد مى شوند که از نظر شيميايى خنثى (بى اثر)، مقاوم در برابر آتش (ضدآتش) و بى بو مى باشند. ورميکوليت در اندازه هاى ريز (به عنوان يکى از تشکيل دهنده هاى رسى خاک)، تا ورقه هاى ورميکوليت به صورت پولک هاى بزرگ در ابعاد چند سانتى مترى و در حالت منبسط آن به صورت دانه آکاردئونى يافت مى شود. رنگ اين کانى از سياه ، قهوه اى روشن تا تيره، در نمونه هاى خام تا طلايى، قهوه اى و برنزى در نمونه هاى منبسط و سختى آن بين 5/1 تا 2 (در مقياس موس) تغيير مى کند. ورميکوليت مانند کانى تالک حاوى لايه هايى از آب در ميان لايه هاى سيليکاته است. همچنين لمس اين کانى صابونى بوده و از اين نظر با تالک قابل مقايسه است. درصد آب آزاد آن حداکثر 5/0 درصد بوده و اسيديته (PH) دوغاب آن 7-9/5 است. همچنين وزن مخصوص ورميکوليت در نمونه هاى خام و منبسط، به ترتيب 960-460 ، 56-192 کيلوگرم بر متر مکعب است. اين کانى غير قابل احتراق مى باشد. نقطه ذوب کانى 1315 درجه سانتى گراد و ظرفيت گرمايى ويژه آن 840 ژول بر کيلوگرم درجه سانتى گراد است. رسانايى گرمايى اين کانى نيز 0.27-.041در سيستم انگليسي برآورد شده است.

ورميکوليت به صورت خام، کمتر استفاده مى شود و بيشتر کاربردهاى آن به صورت منبسط است. در اثر انبساط، حجم کانى به 20 تا 30 برابر حجم اوليه رسيده و جرم حجمى به ميزان قابل ملاحظه اى کاهش می يابد. ميزان رسانايى گرمايى نيز پس از انبساط، بسيار کاهش می یابد.

ورميکوليت براى نخستين بار در سال 1824 در ايالات متحده آمريکا معرفى شد ولى تا مدت ها به کاربردن اين نام به عنوان يک کانى مستقل، با شک صورت مى پذيرفت و کاربرد صنعتى اين کانى از حدود يک سده بعد (1925) آغاز شد. ورميکوليت به آسانى به پوسته هاى غير قابل انعطاف خم پذير و نازک تقسيم مى شود. تجمع ورميکوليت فاقد تورق در توليد لايه هاى گچ، کاهش خاکستر که در حبابهاى ديگ بخار با سوخت ذغال سنگ وجود دارد يک جزء ( ذره موجود در گلهاى حفارى) کاربرد دارد. در گرماى ناگهاني C 1000-900 آب بين لايه اى ورميکوليت مصرف شده و باعث تورقى عمود بر صفحات ورقه هاى نازک مى شود که منتهى به انبساط 12-8 و افزايش چگالى از 960-640 به Kg/m³192 -56 شده است که وابسته به اندازه دانه و روش انبساط است. ورميکوليت هاي متورق عموماً به رنگ طلايى يا برنزى با جلاى فلزى هستند. ورميکوليت حرارتى متورق شبيه به پرليت است. ساختار ورميکوليتاز90% هواى محبوس تشکيل شده و به صورت منبسط با وزن سبک بوده که عايق حرارتى خوببی است (رسانايى0.650-0.620 W/m.K   و مقاومت گرمايى بالا C 1100، عايق صوتى و از نظر شيميايى خنثى و نسبتاً نسوز (مقاوم در برابر آتش)، ضد پوسيدگى (فساد)، بى بو و عدم سوزش از خصوصيات قابل توجه است که در برخى محصولات ساختمانى مانند بتون و گچ سبک وزن، گچ هاى ژيپسى، عايق پرکننده سست، مواد مرکب کاهش دهنده صدا، پوشش ضد آتش شامل: ساختار کاشى هاى سيليکاته سديم فولادى است لايه نازک فرمالدهيد اوره و مواد اصطکاکى (جابجايى آزبست در عايق ها، کلاچ و ترمز و . . . ) بتون هاى سبک وزن که به درستى متراکم شده اند.

ورميکوليت يا پرليت به همراه آسفالت يا يک سيليکات به علت مقاومت نسبت به آب به عنوان پرکننده حفرات براى عايق حرارتى استفاده مى شود (سيمان سياه يا ساختارهاى ديگر بنايى). خواص نسوز ورميکوليت در دماى C 1260 و نقطه ذوبC 1315  در متالورژى (مواد مرکب داغ و مواد عايق مذاب) و نسوزها (آجرهاى عايق و تخته ها يا اشکال) وجود دارد. باغبانى و گلکارى جاذاب/حامل : توانايى ورميکوليت براى جذب رطوبت و باقى ماندن در جريان سيال آزاد داراى اهميت است. جذب در حدود 240% وزنى و 50-40% حجم که در کشاورزى يا باغبانى و گلکارى (کودشيميايى- علف کش يا حشره کش) ، بذر، چگونگى و حالت خاک، محيط رشد گياه است. مخلوط ورميکوليت، پيت (زغال سنگ نارس) يا مواد غذايى گياهى در يک محيط بدون خاک به نام آب کشت است.

از نظر زمين شناسي بيشتر ذخاير ورميکوليت اقتصادى امروزه به نهشته هايى اطلاق مى شوند که در زمان پرکامبرين و آرکئن (5/1-3/0 ميليارد سال پيش) شکل گرفته اند. يک مورد استثنا نهشته مونتانا است که در زمان ترياس(225 ميليون سال پيش) تشکيل شده است. در سالهاى اخير ورميکوليت را حاوى آلودگى آزبست مى دانند. پرليت و ورميکوليت در طول سالها براى اصلاح خاک استفاده مى شد که مخلوط فاقد خاک يا خاک مصنوعى ناميده می شد زيرا به طور جانبى فاقد خاک بود. پرليت و ورميکوليت در صنعت باغبانى و گلکارى استفاده مى شود زيرا هر دوى آنها زهکشى ايجاد مى کنند و مى توانند مقاديرى آب را داشته باشند و آن را حفظ نمايند و سپس بر حسب نياز آن را آزاد کنند.

پرليت و ورميکوليت استريل بوده و PH خنثى دارند و به آسانى در دسترس مى باشند. غير سمى، سالم براى استفاده و نسبتاً ارزان هستند. پرليت تمايل به طويل شدگى دارد و عملکرد بهترى در رشد و نمو گياهان در آبهاى حاوى مواد معدنى براى تقويت دارد. بيشتر عايق هاى ورميکوليت ممکن است حاوى فيبرهاى آزبست باشد. اين محصولات در طول تعمير يا تخريب و نگهدارى مى تواند خطراتى به سلامتى وارد سازد. اما در حال حاضر هيچ شواهدى مبنى بر ضرر آن به سلامت وجود ندارد. ورميکوليت يک کانى شبيه ميکاست که در تمام جهان استخراج مى شود و مصرف تجارى دارد زيرا مقاوم در برابر آتش است و کيفيت عايق کارى خوبى دارد. ورميکوليت هاى حاصل از معدن Libby در مونتانا ممکن است حاوى آزبست باشد. اين معدن بخش عمده بازار جهانى در ورميکوليت را در بر مى گيرد. محصولات ساخته شده از کانسنگ ورميکوليت به وسيله اين معدن به طور گسترده اى پس از اواسط دهه 1980 استفاده نشد. همه ورميکوليت ها قبل از سال 1990 حاوى فيبرهاى آزبست نيستند و مي توانند در مواردي به کار گرفته شوند.

ساخت بتن هاي سبک با استفاده از دانه هاي سبک طبيعي و صنعتي (پرليت، پوکه هاي آتشفشاني، ورميکوليت، ليکا، پلي استايرن و غيره) با فرمـول بندي هاي مخـتلف سالهاست که در صنعت ساختمان رواج داشتـه است. بتـن هاي سبک حاصل از اختلاط هر يک از اين دانه هاي سبک با ملات هاي سيماني با توجه به وزن حجمي و مقاومت و کيفيـت دانـه ها داراي خواص ويژه اي است که در صورت استفاده از ترکيب همزمان بعضي از آنها در ملات هاي سيماني و در کنار استفاده از رزين هاي شيميايي خاص و پوزولان ها بتن سبک حاصل داراي خواص برتر به لحاظ مسائل فني و قيمت خواهد بود که بلـوک و پانـل از جـمله آنهاسـت. همچنين هـزينه پائين تجهيزات توليد و سهـولت اجرا از ويژگيهاي بـرتر آن بشمار مي رود.

ملات حاصل از اين ترکيب با آب و سيمان براحتي توسط دستـگاه هاي ساده بلـوک زن تخم کن و ثابت و يا ماشين آلات تمام اتومـاتيک به بلـوک هاي سبـک ديواري و سقفـي با وزن مخصوص 600 الي 800 کيلوگرم در متر مکعب (شناور روي آب) تبديل مي شود و ضمناً از اين ملات جهت توليد انواع پانل با ابعاد دلخواه در قالبهاي معمولي و همچنين پوشش احجـام حتي کـروي نيز مي توان استفاده نمود. جهت توليد قطعات سبک باربر مسلح و سقف هاي کامپوزيت مي توان با تغيير لازم در فرمول طرح اختلاط به همراه شبکه هاي فلزي و آرموتورهاي حايل به اين منظور دست يافت

ورمیکولیت (Vermiculite) ماده معدنی متمایل به میکا است , که برای اولین بار در کارولینای جنوبی استخراج شد . این ماده از سیلیس , دی اکسید منیزیم , اکسید آلومینیوم و دیگر مواد معدنی تشکیل شده است . زمانیکه به ورمیکولیت گرما داده شود به شکل یک ماده عایق سبک وزن عمل می کند. دو نوع ورمیکولیت وجود دارد :

• اشباع نشده
• اشباع شده

(treated) مصالح اشباع شده در پوشش آسفالت استفاده شده و در مناطق بسیار مرطوب آسفالت را ضد آب می کند . ورمیکولیت اشباع نشده زمانیکه در معرض رطوبت قرار می گیرد آب را جذب می کند و به کندی خشک می شود .

تشریح محصول

آلمینیوم منیزیم سیلیکات , از بیش از ۱ میلیون لایه مجزا در هر اینچ ساخته شده است , با مقادیر جزئی آب در هر لایه که قطعات معدنی در یک کوره در دمای ۱۸۰۰ درجه فارنهایت قرار می گیرد که آب را به بخار تبدیل می کند و باعث می شود ورمیکلویت ۱۵ برابر اندازه اولیه خود منبسط شود. (ریشه نام گذاری آن به حرکت کرم گونه , یا شبیه کرم لایه ها در خلال منبسط شدن است) مواد منبسط شده نرم و منعطف , و به رنگ طلایی یا نقره ای هستند و وزنشان شامل کمتر از ۱ درصد آب است )

ورمیکلویت اشباع نشده دارای فاکتور-R حدود ۲٫۳ در اینچ است در مقابل ورکومیلیت اشباع شده دارای فاکتور-R حدود ۲٫۵ در اینچ است . ورمیکولیت معمولاً به شکل دستی نصب شده , ساینده نیست , به راحتی در فضاهای غیر منظم قرار می گیرد و برای کاربرد های افقی و عمودی مناسب است . محترق نمی شود , بدون بو است , در برابر حشرات موذی مقاوم است و آزار دهنده نیست .
اولین کارخانه ای که این عایق را تولید می کرد شرکت Zonolite بود که مواد اولیه عایق را از معدن مونتا لیبی (Libby Montana) استخراج می کرد که سنگ استخراجی این معدن حاوی آزبست می شد که یک ماده آلوده است و به همین علت محصولات تولیدی شرکت Zonolite توقیف شد و پرونده های حقوقی مختلف و شکایت از این شرکت در مراجع حقوقی شکل گرفت .

ورمیکولیت ماده معدنی طبیعی است که در تحت تاثیر حرارت منبسط می شود. معادن بزرگ ورمیکولیت بیشتر در روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی وجود دارد. ورمیکولیت نیز مانند پرلیت، کاربردهای صنعتی و کشاورزی بسیار متنوعی دارد که تنها کاربری های عایق کاری را در بر نمی گیرند. ورمیکولیت به دلیل مقاومت حرارتی بسیار بالا، به عنوان عایق نسوز نیز شناخته می شود.

محافظت از ساختمان‌ها و صنايع در برابر حريق را مي‌توان به دو روش فعال و غيرفعال تقسيم كرد

روش فعال

اجراي سيستم‌هايي كه در هنگام آتش‌سوزي فعال مي‌شوند، مانند سيستم‌هاي اعلام حريق يا سيستم‌هاي خودكار اطفاء حريق.

روش‌هاي غيرفعال

اجراي پوشش ضدحريق بر روي سازه‌ها به منظور پيشگيري از تخريب آنها در آتش‌سوزي، به دست آوردن زمان ارائه خدمات آتش‌نشاني. روش‌هاي فعال و غيرفعال تكميل كننده يكديگر در هنگام آتش‌سوزي مي‌باشند. پوشش‌هاي ضدحريق براي محافظت از سازه‌هاي فلزي و بتني طراحي و اجرا مي‌شوند. با اين روش دماي سازه‌ پوشش داده شده در هنگام آتش‌سوزي در يك زمان معين به دماي تخريب سازه نمي‌رسد.

زمان محافظت از سازه به شرايط سازه مانند شكل آن، نوع كاربري، ميزان مواد قابل اشتغال، نوع حريق احتمالي و فاصله از ايستگاه آتش‌نشاني و افراد در حال كار و ساكن در محل بستگي دارد. بررسي پوشش‌هاي ضدحريق مستلزم شناخت آتش و عملكرد آن بر روي سازه‌ها مي‌باشد.

اقسام حریق

تقسیم بندی نوع حریق بر اساس منبع سوخت حریق می باشد. تفاوت اصلی در درجه حرارت ایجاد شده در محیط نبوده بلکه در مدت زمان رسیدن درجه حرارت محیط به درجه حرارت می باشد.

حریق سلولزی در ساختمان هایی همانند دفتر کار، بیمارستانها، هتل ها، مراکز خرید، مدارس و… بوجود می آید؛ در حالیکه حریق های هیدروکربنی به واسطه مواد شیمیایی و سوخت هایی مانند گاز یا سوخت های مایع در انبارهای مواد شیمیایی، مراکز صنعتی و تاسیسات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ایجاد می شوند. همچنین زیر شاخه سومی از حریق هیدروکربنی وجود دارند که حریق در یک تونل می باشد.

به صورت کلی سه عامل زیر باید در مورد هر نوع ضد حریق مورد بررسی قرارگیرد:

الف-احتراق پذیری. ب-مقدار گسترش حریق در سطح ج-مشارکت در انتشار حریق

انواع مواد مقاوم در برابر حریق

در مجموع می توان از سه نوع اصلی مواد مقاوم حریق نام برد:

1. مواد عایق
2. مواد جاذب انرژی
3. پوشش های منبسط شونده (پف کننده)

بسیاری از مواد رایج در حقیقت به نوعی با مکانیسم ترکیبی از انواع 1 و 2 عمل می نمایند و حاوی مقادیری از هر دو گروه مواد عایق و جاذب انرژی می باشند. پوشش های منبسط کننده تا حدودی مقادیر اندک از انرژی را جذب می نماید.

بیشترین مصرف مواد عایق که دارای خواص حرارتی عالی است مربوط به الیاف معدنی همانند پشم سنگ و سنگدانه های منبسط شونده مانند ورمیکولیت و پرلیت است. از مواد رایج با مکانیسم جذب انرژی نیز می توان گچ و سیمان پرتلند را نام برد که در حین گرمایش، بخار آب آزاد می نمایند.

نوع سوم پوشش ها، پوشش ضدحريق متورم شونده يا حجيم شونده مي باشد كه به محض رسيدن اولين شعله به سطح آن شروع به تورم مي نمايد و يك فوم جامد مشكي رنگ با ضخامت تقريبي 5/2 سانتیمترايجاد مي شود كه فوم پف كرده حاوي ميليونها سلول كوچك، بسته و مقاوم در برابر حريق است. فوم بعنوان عايق، تماس شعله با زير لایه را به تعويق مي اندازد و بعنوان يك مانع تأخيرانداز از گرم شدن سريع و احتراق سطح زيرين جلوگيري بعمل مي آورد. اين فوم عايق تا حدود دو ساعت از رسيدن حرارت به سطح زيرين جلوگيري مي نمايد و گسترش شعله را به تأخير مي اندازد. در واقع مصالح و موادي كه در محيط قرار دارند؛ مي توانند با اولين شعله، توسعه حريق را بدنبال داشته باشند، استفاده و اعمال پوشش ضد حريق برروي آن مي تواند زمان سوختن چند ثانيه اي را به ساعت تبديل كند كه اين خود در شرايط بحران آتش سوزي، يك فرصت حياتي غيرقابل تصور بشمار مي رود.

سه دسته عمده ضدحریق ها به صورت زیر می باشند:

1. پوشش هاي معدني پاششي

این پوشش های معدنی مقاوم حریق دارای سنگدانه های منبسط شده نظیر پرلیت و ورمیکولیت؛ چسباننده های هیدرولیک نظیر گچ و سیمان و یک عامل کفزا می باشند. این مواد ابتدا با آب برای رسیدن به یک غلظت مناسب پیش آمیخته می شوند و سپس بوسیله دست یا ماشین بر روی سطوح پاشیده می شوند. این پوشش ها را می توان در سطوح داخلی و خارجی ساختمان ها و سازه های فلزی اعمال نمود و قابلیت حفاظت سازه را در برابر حریق تا 4 ساعت دارند. با استفاده از این مواد در ضخامت 5-2 سانتی متر دیگر نیازی به خاک گچ و گچ سفید کاری نمی باشد و همچنین رنگبری کمتری دارند.

2. رنگ هاي منبسط شونده

این پوشش ها معمولاً دارای چهار نوع ترکیب می باشند. یک ترکیب پلی هیدریک به منظور تولید کربن، یک عامل آب زدایی، عامل اسفنجی کننده یا تولید گاز و یک رزین که چسباننده رنگ می باشد. این پوشش ها با ضخامت حداکثر 6 میلی متر اجرا می شوند و سازه را تا 2 ساعت در برابر حریق حفاظت می نمایند. این مواد هنگامیکه در معرض حرارت قرار می گیرند به علت وقوع یک سری واکنش های شیمیایی، گازهای خنک کننده ای آزاد نموده و با حرارت مقابله می نمایند و در ضمن یک لایه عایق زغالی تولید می کنند که این ضخامت تا 20 برابر مقدار اولیه رنگ می رسد. از این پوشش ها به منظور حفاظت از سازه های فلزی و سطوح داخلی ساختمان استفاده می شود.

3. بردهاي ضد حريق

این بردها به صورت پانل هایی می باشند که دارای انواع مختلفی همانند ورمیکولیت، گچ، پشم سنگ، منیزیم، اکسید منیزیم، فیبرهای سیمانی فشرده و… می باشند. این پانل ها در ضخامت 45-4 میلی متر استفاده می شوند و قابلیت حفاظت سازه های فلزی، داکت ها، سقف ها، کف ها و دیوارها را در برابر حریق تا 4 ساعت دارند.

مزایای رنگ های ضد حریق در مقایسه با سایر پوشش های ضدحریق

رنگ های ضد حریق در مقایسه با سایر روکش های ضد حریق، دارای مزیت های زیادی می باشند که در ذیل به شرح آن ها می پردازیم :

1- فضای اشغال شده

رنگ های ضد حریق می توانند بنابر شرایط تعریف شده به طور متوسط از 500 میکرون تا 5700 میکرون روی کلیه سطوح با هر زاویه ای و شکستگی اعمال گردند. در نتیجه فضایی را اشغال نکرده و به عنوان یک پوشش رنگ می باشندلیکن ملات های سیمانی در ضخامت چند سانتیمتر اعمال شده و در سازه فلزی، مسلح نمودن آن ضروری می باشد که این امر خود باعث اشغال فضای بیشتر می گردد.

2- زمان و سهولت اجرا

اجرای رنگ ضد حریق پس از آماده سازی سطح، به سهولت و در زمان بسیار کوتاه و با ابزار های مختلف اعمال می گردد، لیکن جهت اجرای ملات های سیمانی نیاز به ابزار خاص و زمان بسیار طولانی می باشد.

3- ظاهر پوشش ها

ظاهر رنگ های ضد حریق بسیار صاف بوده و نیازی به عملیات ترمیم و ماستیک کاری نداشته و حتی می توان برای حفاظت و پایداری بیشتر ضد حریق، از رنگ های پایه آبی استفاده نمود. لیکن در ملات های سیمانی، به دلیل نا همواری سطح، چنانچه سطح صافی مورد انتظار باشد علیات ترمیم بسیار سخت و پر هزینه است.

4- وزن مصالح

مصالح در رنگ های ضد حریق به لحاظ وزن در واحد متر مربع بین 5-6/0 کیلوگرم را به خود اختصاص می دهند، لیکن در پوشش های ضد حریق با ملات سیمانی، این وزن در واحد متر مربع به چندین برابر افزایش می یابد، به طوریکه در مواردی می بایست در طراحی، این بار مرده را مورد محاسبه قرار داد.

5- ترمیم نقاط

ترمیم نقاطی از سطح که صدمه دیده باشد در پوشش های ضد حریق به سهولت و حتی با قلم مو قابل انجام است لیکن ملات های سیمانی نسوز، نیاز به عملیات گسترده و وقت گیر دارد.

6- ایمنی و بهداشت

رنگ های ضد حریق پایه آبی، سمیت نداشته و در زمان بروز حریق نیز گازهای سمی متصاعد نمی کنند. لیکن ضد حریق های پایه حلالی و نیز دیگر روکش ها، ایمنی لازم را در مراحل اعمال و نیز در زمان بروز آتش سوزی ندارند.

7- اثر پذیری

وجود گازهای خورنده در محیط ،به خصوص گاز دی اکسید سولفور، موجب خوردگی سطح بتن می گردد، لیکن در رنگ های ضد حریق، این خوردگی ایجاد نمی شود.

8- جنبه اقتصادی

به دلیل تسریع در زمان اجرا، اشغال فضای کمتر، دستیابی به سطح هموار و عدم نیاز به هزینه اضافی جهت هموار نمودن سطح اجرا شده و میزان کم مصرف در واحد سطح، استفاده از رنگ های ضد حریق بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی می باشد.

9- کاربردهای متنوع رنگ های ضد حریق

رنگ های ضدحریق در گروه های مختلفی عرضه می گردند که گروهی ، نفش پف کننده را داشته و گروهی نقش دیرسوز کننده.گروهی که نقش پف کننده را دارند در ضخامت های 500 تا 5700 میکرون بر روی کلیه سطوح از جمله سازه های فلزی، بتن، گچ، کابل، چوب و دیگر سطوح قابل اعمال می باشند و به محض رسیدن حرارت حاصل از شعله، ضخامت 500 میکرونی به حدود 4 تا 5 سانتی متر می رسد و این امر مانع انتقال حرارت به سطح می شود.

گروهی که نقش دیرسوز کننده ها را دارند، می توانند بر روی سطوح کاغذ، پارچه ، چوب، چرم و دیگر مواد اعمال شوند تا هنگام آتش سوزی قابلیت مشتعل شدن نداشته باشند. همچنین زمانی که در برابر شعله قرا می گیرند، سوختن آن ها بسیار کند می باشند. این گروه از مواد علاوه بر قابلیت اعمال بر روی سطوح ، قابلیت وارد شدن به پروسه تولید را داشته و به طور نمونه می توان در تولید قطعات پلیمری از آن ها استفاده نمود و با توجه به نوع مواد پلیمر می توان درصدی از مواد ضد حریق را در پروسه تولید به آن اضافه نمود.به طور مثال در ساخت کلید و پریز ، بدنه تلویزیون، کامپیوتر، کابل، مقوا، کاغذ و غیره می توان از مواد کند سوز کننده استفاده نموده و آن ها را غیر قابل اشتعال کرد.

مواد ضد حریق و کند سوز کننده ها در دنیای امروز در جهت حفظ جان انسان و سرمایه ها بسیار با اهمیت می باشند و استاندارد های اروپا تماماً در این راستا تدوین گردیده است.حتی چوب های به کار رفته در یک داربست ساختمان، ضد حریق بوده و نیز لوازم صنعتی و خانگی، غیر شعله ور می باشند.

ورمیکولیت:

ورمیکولیت نام عمومی گروهی از آلومینوم سیورمیکولیتت های آبدار آهن و منیزیم است و یا بخشی از گروه کانی های فیلوسیورمیکولیتته (سیورمیکولیتت های صفحه ای) که در ظاهر شبیه به میکا می باشد، از دگرسانی و یا هوازدگی کانی های بیوتیت و فلوگوپیت ایجاد می شود. ورمیکولیت دارای آب فشرده در میان لایه های سیورمیکولیتته است. درنتیجه هنگامی که حرارت داده می شود، آب خارج شده و کانی منبسط می گردد. از مشخصات دیگر آن می توان به جذب رطوبت، ایجاد تخلخل و باقی ماندن در جریان سیال آزاد، مقاومت گرمایی بالا، از نظر شیمیایی خنثی، ضد پوسیدگی ، بی بو، مقاوم در برابر آتش و… را نام برد. اما کاربرد های آن در صنایع مختلف: کشاورزی، باغبانی وگلکاری (کودشیمیایی، علف کش و حشره کش ها و ایجاد تخلخل و جذب بیشتر خاک)، عایق کاری، نسوز، مصالح ساختمانی (سیمان و بتن های سبک، جاذب و حامل، فیلم های انعطاف پذیر، پرکننده های پلاستیکی و… را نام برد. کانه ورمیکولیت یک سیورمیکولیتت آبدار است که دارای خواص ویژه ای می باشد بخاطر ساختار مولکولی خاص آن چنانچه حرارت داده شود افزایش حجم یافته و قابلیتهای متعددی پیدا می کند. نظیر عایق صوتی وگرمایی بودن، جاذب و حامل مواد شیمیایی، پر کننده و عایق کننده بتن و غیره. با انجام فرآوری های شیمیایی می توان از آن یک جاذب رطوبت خوب ساخت. جاذب رطوبتی که بسیار سبک است و بر اثر جذب رطوبت افزایش حجم محسوسی نداشته و ساختار بلوری آن از هم نمی پاشد و بر اثر جذب رطوبت مایع نمی گردد. و می تواند در صنایع فوق حساس نظیر نانو الکترونیک بعنوان پوشش عایق و جاذب رطوبت مورد استفاده قرار گیرد.
در این روش با جایگزین کردن و تعویض یونی کاتیونهای غیر ساختاری کانه ورمیکولیت می توان قدرت جذب آن را بشدت افزایش داد. بطوریکه قدرت جذب آن ١٠ برابر می شود. بدون اینکه افزایش حجم محسوسی داشته باشد و یا اینکه براثر تکرار این مسئله ساختار بلوری آن دچار از هم گسیختگی شود.

خصوصیات فیزیکی ورمیکولیت:

ضریب هدایت حرارتی ورمیکولیت:( 0.063 -0.057 w/m°C)
نسوزندگی ورمیکولیت: بیش از C °1250

• عایق صوتی
• از نظر شیمیایی خنثی
• صد در صد معدنی
• فساد ناپذیر و بی بو PH=7-7.5

صنایع مصرف کننده

ویژگی های مورد نیاز گروه کاربری تولید عایق های حرارتی نسوز، اکواستیک، پوشش های ضد حریق عایق حرارتی-عایق صوتی -وزن مخصوص پائین- خاصیت نسوزندگی -قابلیت قالب گیری نهائی- الاستیته بالا-عدم وجودترک -شوک پذیری بالا ساختمان ساختمان کوره ها، دیگهاو واگن های حمل شمش فلزات در صنایع ذوب فلزات، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی- آجرهای نسوز – لنت ترمز– گل حفاری -ریخته گری و قالب بندی – دفن زباله های رادیو اکتیو، رنگ های نسوز،لاستیک سازی ضریب هدایت حرارتی بسیار پائین، نسوزندگی، سبکی، جذب تشعشعات و فلزات سنگین صنعت به عنوان مواد افزودنی در خوراک دام ، طیور و شیلات جهت جذب و انتقال عناصر مفید و دفع سموم ، عامل بهبود خاک به جذب آب و عناصر ، PH دلیل مقاومت در مقابل تغییرات سریع مفید و تهویه خاک ، تهیه کودهای سبک وزن با قابلیت تجزیه زیاد، تهیه سموم دفع آفات نباتی ، تهیه خاکهای مصنوعی قابلیت جذب کاتیونی زیاد ، سبکی، تخلخل، جذب آب کشاورزی افزیش سرعت جوانه زدن ، ریشه گرفتن و تسریع رشد ماهیت استریل و سبک وزن بودن، عایق بودن حرارتی جهت مقاومت در مقابل تغییرات حرارتی ، ایجاد تخلخل در خاک ، تعویض کاتیونی باغبانی.

ویژگی ها و مزایای دانه های ورمیکولیت:
وزن مخصوص دانه های ورمیکولیت 120 Kg/m³ وزن مخصوص بتن ورمیکولیت در حالت متراکم 950 می باشد. وزن Kg/m³ و درحالت غیر متراکم 700 کم دانه به دلیل فضای خالی داخل دانه ها است که برحسب دانه بندی بین ٧٣ تا ٨٨ درصد فضای کل را اشغال می کند.

عایق حرارتی

براساس آزمایشات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، ضریب هدایت حرراتی دانه های ورمیکولیت می باشد. تخلخل بالای دانه w/mc ٠.١٠١- ٠.٠٩ های ورمیکولیت سبب قابلیت رسانایی حرارتی ناچیز این دانه ها می گردد. مقادیر رسانایی حرارتی برای دانه های بزرگتر کاهش می یابد. براساس نتایج همین مرکز، بتن سبک ورمیکولیت دارای ضریب هدایت می باشد. مصالح عایق، میزان مصرف سوخت و الکتریسیته و در نتیجه هزینه w/mc حرارتی ٠.٢٠٨ های جاری ساختمان را به شدت کاهش می دهد.

عایق صوتی

مصالح جاذب سروصدا قادرند امواج صوتی را که با سطح برخورد می کنند به گونه ای جذب نمایند که تنها کمتر از ٥٠ درصد آنها بازتاب گردد. وجود حفره ها و اندازه و عمق آنها در دانه های ورمیکولیت سبب می گردد تا اثر صوت به دلیل ایجاد اصطکاک مستهلک گردد تراکم ناپذیری دانه های ورمیکولیت در مقابل فشار مکانیکی دائمی و یا بارگذاری مکرر فشرده نمی شوندو نسبت درصد هوای موجود ثابت می ماند. جذب آب وجود منافذ درونی بسته، ساختمان سلولی بخصوص و وجود لایه روکش باعث کاهش چشمگیرمیزان جذب آب دانه های ورمیکولیت نسبت به سایرسب کدانه هامی شود. جذب آب دانه های ورمیکولیت حداکثر به١٨ %حجم آن محدود می باشد.

واکنش ناپذیری حدود ٧، تقریبا خنثی بوده و فاقد هرگونه مواد معدنی واکنش پذیر می Ph دانه های ورمیکولیت با باشند. بنابراین باعث هیچ نوع خورندگی و پوسیدگی سایر اجزاء نمی شوند.
مقاوم در برابر آتش دانه های ورمیکولیت در دمای نزدیک به ١٢٠٠ درجه سانتی گراد تولید می گردند.در واقع این دانه ها می توانند شوک حرارتی تا دمای ١١٠٠ درجه سانتی گراد را تحمل نمایند.همچنین فرآورده ای ورمیکولیت به و یژه اجزای بتنی ساخته شده با این دانه ها مقاومت خوبی در برابر آتش دارند.میزان مقاومت به مقدار جرم دیوار بستگی دارد.

در پي‌جويي ورميكوليت، توجه به شواهد زمين‌شناختي اهميت زيادي دارد. نهشته‌هاي اقتصادي، بيشتر با سنگهاي اولترامافيك (به ويژه پيروكسنيت‌ها) همراه بوده و ممكن است دايك‌هاي سينيتي، پگماتيتي و كربناتيتي در آن نفوذ كرده باشد.
از آنجايي كه پي‌جويي و اكتشاف ورميكوليت همانند ساير كاني‌هاي ورقه‌اي از روش خاصي تبعيت نمي‌كند، شواهد زمين‌شناختي فوق مي‌بايست با داده‌هاي تكميلي مورد ارزيابي قرار گيرد، لذا طراحي پيمايش‌هاي صحرايي همواره توصيه مي‌شود. در اصل رخنمون‌هاي ورميكوليت كم بوده و به علت ويژگي‌هاي خاص اين كاني (فرسايش‌پذيري، قابليت نگهداري آب و غيره) اين رخنمون‌ها اغلب توسط پوشش گياهي از ديد مخفي مي‌ماند. بطور معمول حضور ذرات ورميكوليت در خاك يا آبرفت‌هاي بستر رودخانه، از مهمترين روش‌هاي شناسايي محسوب مي‌شود.
پس از مرحله زمين‌شناسي سطحي (surface geology) و تعيين موقعيت رخنمون‌هاي ماده معدني، حفاري‌هاي ]سطحي شامل چاهك و ترانشه و يا چال با استفاده از اوگر auger))[ جهت تعيين ابعاد منطقه كاني‌زايي و عمق آن، تعيين ضخامت باطله فوقاني و ارزيابي كيفيت ورميكوليت صورت مي‌گيرد. كيفيت ورميكوليت، ارزش اقتصادي نهشته‌هاي ورميكوليت را تعيين مي‌كند. در ارزيابي نمونه‌هاي معدني، آنچه كه قبل از هر چيز مورد بررسي قرار مي‌گيرد، آزمايش انبساط در كوره است. افشره ماده معدني بايد بتواند بدون شكفتن (decrepitation) تا درجه بالايي منبسط شود و ذرات منبسط ‌شده بايستي به اندازه كافي محكم باشد تا بتواند در برابر فشار دست مقاومت نمايد. اندازه پولك‌هاي ورميكوليت بايد بالاي 65 مش باشد (اين امر به خاطر نياز بازار است، زيرا تقاضاي ورميكوليت زير 65 مش اندك است) و نيز ذخاير معدني ورميكوليت مي‌بايست به اندازه كافي بزرگ باشد تا امكان استخراج مكانيزه فراهم شود. ذخاير معدني عيار بالا داراي بيش از 30 درصد ورميكوليت 65 مش بوده و ذخاير معدني كه غيراقتصادي يا در مرز اقتصادي بودن هستند، حدوداً كمتر از 20 درصد ورميكوليت 65 مش دارند.

ذخاير و پتانسيلهاي عمده ورميکوليت در ايران

داده هاي مدون موجود پيرامون نهشته هاي ورميكوليت در ايران، بسيار نامحدود و پراكنده است. تاكنون هيچ فعاليتي براي پي جويي و اكتشاف ورميكوليت انجام نشده است.
برحسب اطلاعات گردآوري شده از وزارت صنايع و معادن، تاكنون نشانه‌هايي در نواحي كرمان، املش (شرق گيلان)، شاهين‌دژ (آذربايجان غربي) و كليبر (شمال آذربايجان شرقي) شناخته شده است كه از اين ميان ذخاير كليبر و املش به صورت معدن در حال استخراج است و ساير موارد از حد يك نشانه كوچك معدني فراتر نرفته است.

– معدن كليبر
در منطقه كليبر، روستاييان محمود آباد و تازكند كه نهشته ورميكوليت در اراضي آنان واقع است، از ديرباز اين كاني را “سسمه” مي‌ناميدند، بدين سبب كه ورميكوليت بر اثر همجواري آتش و حرارت با خروج آب، صداي “سيس” مي‌دهد.
معدن كليبر در جنوب شهرستان كليبر و در منطقه كوهستاني هشتسر (هشتاد سر) قرار گرفته است. مورفولوژي عمومي منطقه، با توجه به ماهيت آذرين سنگهاي تشكيل‌دهنده آن، مرتفع و خشن است. محدوده معدني در منطقه چين‌خوردة شمالي چهارگوش اهر قرار گرفته است. براساس مطالعات انجام يافته، زمين‌شناسي منطقه معدني متشكل از يك توده آذرين نفوذي اولترامافيك است كه توسط رديف‌هاي آتشفشاني ولكانيك ائوسن زيرين و پالئوسن محصور شده است. ورميكوليت كليبر، درشت و به احتمال داراي منشاء ثانويه است. اگرچه مطالعه خاصي بر روي ژنز كانسار صورت نگرفته است وليکن وجود برخي شواهد كاني‌شناختي، دال بر عملكرد دگرساني گرمابي بر روي بيوتيت‌ها و پيدايش كاني ورميكوليت است. سنگ مادر اين كانسار سنگ‌هاي آذرين اولترامافيك و مافيك است كه با دايك‌هاي سينيتي قطع شده‌ است. كاني‌زايي در امتداد درز و شكاف‌هاي موجود در پيروكسنيت‌ها و در مجاورت با ماگماهاي گابرويي صورت گرفته است. جدول 3-2 تركيب شيميايي نمونة شاخص ورميكوليت اين كانسار را نشان مي‌دهد.

جدول 3-2- نتيجه تجزيه شيميايي نمونه شاخص كانسار ورميكوليت كليبر (بر حسب درصد وزني)

برحسب اطلاعات گردآوري شده، دو كارگاه فرآوري ورميكوليت در ايران فعال است. شركت منطقه‌اي معادن آذربايجان به عنوان مكتشف و بهره‌‌بردار نخستين كانسار ورميكوليت كشور (معدن كليبر) عمليات احداث واحد فرآوري ورميكوليت (پرعيارسازي و انبساط) را با ظرفيت 400 تن در سال در نزديكي معدن به انجام رسانده است.
ورميكوليت منبسط شده در واحد فرآوري كليبر رنگ نقره‌اي تا خاكستري داشته، ضريب قابليت هدايت گرمايي آن در 25 درجة سانتيگراد 036/0 كيلوكالري‌ بر متر‌ ساعت و ضريب انبساط آن 04/0 سانتيمتر مكعب بر درجه سانتيگراد است. شركت گيلان ميكا نيز به احداث كارخانه فرآوري با ظرفيت (اسمي) 800 تن در سال اقدام نموده است. از ميزان توليد و فروش آن اطلاعي در دست نيست (جدول 3-3).

جدول 3-3- مشخصات ورميكوليت منبسط‌شدة كليبر

– معدن املش
معدن ورميكوليت املش در جنوب شهرستان املش قرار گرفته است. اين منطقه جزو دامنه‌هاي جنوبي ارتفاعات درفك- چاك رود (از رشته كوه‌هاي البرز مركزي) محسوب مي‌شود. بخش اعظم منطقه داراي پوشش جنگلي است و مزارع كشت چاي در مجاورت روستاها گسترش دارد. كاني‌زايي ورميكوليت در اين منطقه، در مرز يك دايك ديابازيك با سنگ‌هاي رسوبي قديمي‌تر (مارن و ماسه سنگ) پديد آمده است. مطالعه خاصي بر روي ماده معدني اين كانسار صورت نگرفته، با اين حال در مقام مقايسه مي‌توان گفت كه نسبت به ورميكوليت كليبر دگرساني كمتري را متحمل شده است بطوريكه در مركز بلورها، مي‌توان بيوتيت را به وضوح مشاهده نمود.
جدول 3-4 تركيب شيميايي نمونة شاخص ورميكوليت كانسار املش را نشان مي‌دهد.

جدول 3-4- نتيجه تجزيه شيميايي نمونه شاخص كانسار ورميكوليت املش (برحسب درصد وزني)

 ورميكوليت، نام عمومي گروهي از آلومينوسيليكات هاي آبدار آهن و منيزيم است و يا بخشي از گروه كاني هاي فيلوسيليكاته (سيليكات هاي صفحه اي) است كه در ظاهر شبيه به ميكا مي باشد. گروه کاني هاي ميکا شامل کاني هاي بيوتيت، مسکويت، ليپدوليت و فلوگوپيت مي باشد که ورميکوليت از دگرساني و يا هوازدگي كاني هاي بيوتيت و فلوگوپيت ايجاد مي شود.
نام كاني ورميكوليت از واژه لاتين vermiculusیاWorm (كرم يا كرم- حشره)، Vermiculitaيا Vermiculit و Vermicular به معناي كرم مانند گرفته شده است، زيرا در اثر ضربه گرمايي (دماي بيش از 870 سانتیگراد)، حجم آن 20 تا 30 برابر حجم اوليه افزايش يافته (منبسط شده) و رشته هاي كرم مانندي به وجود مي آورد كه مهمترين ويژگي اين ماده است.
در گذشته نامهاي جفريسیت(Jefferisite) ، كريت (Kerrite)، پروتوورميكوليت (Protovermiculite) و وآليت (Voalite) بكار مي‌رفت ولي امروزه از واژه عمومي ورميكوليت استفاده مي‌شود.

ورميکوليت با فرمول عمومي زیر در سيستم مونوکلينيک متبلور شده و داراي سختي 2- 1.5 مي باشد (Mg,Ca نمادي از کاتيون هاي تبادل پذير است):