موسکوویت (که همچنین با نام های میکای رایج،سریشم یا پتاس میکا هم شناخته می شود) یک ماده ی معدنی فیلوسیلیکات آلومنیوم و پتاسیم می باشد.موسکوویت رخ بسیار بارز، قابل ملاحظه وورقه ای دارد که معمولا ً قابلیت الاستیک دارد.ورقه هایی از موسکوویت به مساحت 5*3 متر در نلور هند یافت شده است.
سختی موس موسکوویت بین 2 تا 2.25 است.وزن مخصوص موسکوویت بین 2.76 تا 3 است.می تواند بی رنگ،خاکستری،قهوه ای سبز،زرد (و به ندرت) بنفش یا قرمز باشد.این کانی ناهمسانگرد است.سیستم تبلور منوکلینیک دارد.موسکوویت های سبز و غنی از کروم را با نام فوشیت می شناسند.ماریپوزیت هم یکی دیگر از موسکوویت های غنی از کروم است.
موسکوویت رایج ترین میکایی است که در گرانیت های ،پگماتیت ها،گنایس ها و شیست ها یافت می شوند.همچنین موسکوویت به عنوان یک سنگ دگرگونی تماس (a contact metamorphic rock) و یا به عنوان یک ماده ی معدنی ثانویه ی ناشی از تغییر (Alteration) توپاز،فلدسپار وکینایت هم شناخته می شود.در پگماتیت ها معمولا ً موسکوویت در ورقه های عظیم تجاری ِ با ارزش یافت می شوند.موسکوویت برای تولید مواد عایق، ضد حریق و تا حدی به عنوان یک روان کننده مورد استفاده قرار می گیرد. نام موسکوویت از شیشه های موسکویت برگرفته شده است.دلیل این نامگذاری این است که در گذشته در کشور روسیه از این کانی برای ساختن پنجره استفاده می شد.
بایگانی برچسب: s
خانواده میکا
ميكا
ميكاها شامل كاني هاي ورقه اي هستند كه از تركيبات آلومينو سيليكات آبدار تشكيل شده و در گروه فيلو سيليكاتها قرار مي گيرند. اعضاي اين گروه بواسطه، رخ قاعده اي كامل خود، به آساني قابل تشخيص هستند.
انواع ميكاها معمولاً گروه هاي ايزومورف تيپيكي را نشان مي دهند اما روابط فازي اين گروه ها تا به حال به طور كامل تعيين نشده است. در بيشتر موارد، دو عضو از گروه به موازات يكديگر، متبلور مي شوند.
در اين روابط بيوتيت با مسكوويت متبلور مي شوند، مسكوويت و ليپدوليت و به همين ترتيب الي آخر در فهرست زير، فرمولها به طور ايده آل ساده شده اند تا بتوانند با ساختار تعيين شده در مطالعات اشعة x تطابق داشته باشند.
KAl2 (AlSi3O10) (OH)2 مسكوويت
NaAl2 (AlSi3O10) (OH)2 پاراگونيت
KMg3 (AlSi3O10) (OH)2 فلوگوپيت
K (Mg , Fe)3 (AlSi3O10)2 بيوتيت
KLi2Al (Si4O10) (OH)2 ليپدوليت
بيوتيت ميكاي رايج در سنگ هاي آذرين است. مسكوويت در بعضي از گرانيتها وجود دارد. ليپدوليت در معدودي از گرانيتهاگزارش شده است. اما توزيع تيپيك آن در پگماتيت هاي گرانيتي است.
فلوگوپيت گاهي اوقات در سنگ هاي غني از منيزيم و فقير در آهن مانند پريدوتيتها يافت مي شود اما در سنگ آهك هاي دگرگون شده و در برخي از پگماتيتها به طور رايج تري يافت مي شود، پاراگونيت كاني كميابي در شيست هاست.
تركيب شيميايي بيوتيت هاي سنگ هاي آذرين به شدت متغير است. منيزيم و آهن فرو، مي توانند به طور كامل جانشين يكديگر شوند و تمام انواع اين گونه بيوتيتها شناخته شده است. از بيوتيت بدون آهن (فلوگوپيت) گرفته، تا انواعي كه تمام منيزيم در آن توسط آهن جايگزين شده است. آهن فريك مي تواند نصف يا مقدار بيشتري از آلومينيوم داراي كوئورديناسيون شش را جايگزين شود. بخشي از هيدروكسيل مي تواند به وسيلة فلوئور جايگزين شود : اگرچه آناليز اكثر بيوتيت هاي آذرين فقط مقدار كمي از اين عنصر را نشان مي دهد.
مقادير ناچيزي از Mn ، Ti ، Li ، Na و Ca نيز از تجزيه بيوتيتها گزارش شده اند. در موارد نادرتر عناصر Ba ، Cr ، Ni ، Rb و Cs نيز ديده شده اند.
روندي عمومي از بيوتيت هاي غني در منيزيم سنگ هاي اولترا بازيك تا بيوتيت هاي غني در آهن گرانيتها و سينيت هاي نفلين دار وجود دارد. مقدار آلومينيوم در بيوتيت گرانيتها در بيشترين حد خود و در بيوتيت سنگ هاي اولترا بازيك در كمترين حد خود مي باشد. همچنين سيليسيم رابطه معكوس با آلومينيوم دارد.
در صنعت ميكا دو گروه متفاوت و مستقل از هم فعاليت دارند كه گروه اول ميكاي ورقه اي (Sheet Mica) و دومي ميكاي خرد شده توليد مي كنند. قبل از بررسي خصوصيات و مورد استفاده هر گروه اصطلاحات مورد استفاده در صنعت ميكا ذيلاً تعريف مي شوند.
ميكاي ورقه اي با كيفيت بالا (High – Grade Sheet Mica) :
1-معمولاً از بلورهاي درشت داخل پگماتيت ها به دست مي آيند.
2-بوك ميكا (Crude Book Mica) : كه به صورت توده براي برداشتن و جمع كردن گرد و غبار و كوارتز و فلدسپارها به كار مي رود. اين ميكا بعداً جدايش ورقه ها به بلوك ميكا تبديل مي شود.
3-ميكاي بلوكي (Block Mica) : صفحاتي با ابعاد اينچ و ضخامت كمتر از اينچ مي باشند. كناره هاي شكسته و ترك خورده اين نوع ميكا معمولاً به وسيلة چاقوي اصلاح برداشته مي شود.
استفاده بيشتر اين ميكا منجر به توليد فيلم ميكا مي گردد.
4-فيلم ميكا (Film Mica) : از تورق بيشتر ميكاي بلوكي فيلم ميكا با ضخامت 0.004 تا 0.0012اينچ و حتي نيز كمتر از 0.0012 اينچ حاصل مي شود.
5-پانچ ميكا (Punch Mica) :از تكه هاي كوچك و نامرغوب ميكاي بلوكي به اشكال مختلف با حداقل قطر يك اينچ كه مي تواند سوراخ شده يا مهر زده شود، به دست مي آيد. البته انواع زيادي در حد واسط تقسيم بندي ذكر شده نيز جاي مي گيرند كه
ضرورتي براي شرح آنها وجود ندارد.
تهيه انواع ميكاهاي فوق توسط دست انجام گرفته و استانداردها و كيفيت درجه بندي و تقسيم بندي ميكاها يكنواخت و مشابه نيست و اين قسمت از كار صنعت ميكا، كار بسيار پيچيده اي مي باشد.
6-ميكاي خرد شده (Ground Mica) :معمولاً اين نوع ميكا از دو منبع تهيه مي شوند يكي به نام Scrap Mica كه از مواد اضافي و نامرغوب حاصل از تهيه ميكاي ورقه اي (Sheet Mica) خارج از اندازه استاندارد، رنگ و كيفيت حاصل مي گردد. ديگري به نام FlakeMica است كه ذرات خيلي دانه ريز ميكا بوده و از سنگ هاي گرانيتي و پگماتيتي حاصل وي ا به عنوان
محصول فرعي از آسياب كردن فلدسپار و كائولين به دست مي آيد. مقدار خيلي كمي نيز از اين نوع ميكا را از خرد كردن شيست هاي ميكادار طي عملياتي مخصوص به دست مي آورند.
خصوصيات
ميكاي ورقه اي (Sheet Mica) :
فيلم نازك ميكا داراي خاصيت انطباق (Flexi Bility) و نيروي مكانيكي (Mechanical Strength) خيلي زيادي است. نازك ترين ورقه جدا شدني مي تواند دور يك ميله با 2اينچ قطر بدون ترك خوردگي پيچيده شود و خصوصيت ديگر حائز اهميت قابليت عبور نور يا شفافيت (Transparency) آن است. هر دو خاصيت شفافيت و قابليت انطباق و قدرت خمشي آن با ضخامت نسبت عكس دارند.
ميكاها در درجه حرارت هاي معمولي ذوب نشده به طوري كه مسكوويت در زير 700 درجه و فلوگوپيت در حوالي 1000 درجه شروع به از دست دادن آب تبلور خود مي نمايند.
همچنين ميكا در مقابل حرارت زياد مقاوم بوده و قادر است بدون تغيير مهمي در خصوصيات فيزيكي و شيميايي حرارت هاي بالا يا حرارت هاي ناگهاني و شدي را تحمل نمايد.
علاوه بر خصوصيات فوق چهار خاصيت الكتريكي ذيل، ميكاي ورقه اي را به يك ماده بي نظير تبديل مي نمايد :
1- Low Dielectrical Conductiuty ، خاصيت هدايت الكتريكي پائين (خصوصاً كم اگر ميكا فاقد مينرال هاي ريز ميكروسكوپي باشند).
2- Very High Dielectrical Strength، قدرت مقاومت و مقابله با ولتاژ زياد بدون ترك خوردگي يا خرد شدگي.
3- High Dielectrical Constant، كه مي تواند به داشتن قدرت ذخيره الكتريسيته ساكن خيلي زياد توصيف شود.
4- Low Power Loss، كاهش خيلي كم الكتريسيته.دو صفت اخير ميكا را ايده آل براي مصرف در كندانسورها نموده اند كه در واقع كار آن ذخيره نيروي الكترو استاتيكي براي لحظات كم (احتمالاً يك ميليونيم ثانيه) و سپس تحويل آن با حداقل كاهش مي باشد. ميكاي ياقوتي رنگ معمولاً داراي حداقل كاهش ولي ميكاي سبز در اين خاصيت كمي ضعيف مي باشد.
موارداستفاده ميكاي ورقه اي (Sheet Mica) :خصوصياتي كه قبلاً شمرده شده اند ميكاي ورقه اي را مناسب استفاده براي تعدادي از كارهاي الكتريكي نموده اند. مورد استفاده آن به عنوان خازن در انباره ها مشخص گرديده و از صفحات بزرگ در خاطره كامپيوترها نيز استفاده مي گردد. به عنوان يك عايق از ميكا در ساختن ديسك ها، Tubes ، واشرها، Bushing و Plates و ابزار آلاتي از اين قبيل استفاده مي شود. براي استفاده در وسايلي از قبيل كندانسورها، انتقال دهنده ها، رئوستات ها، راديوها و وسايل الكترونيكي و مدارهاي رادار از ميكا استفاده مي شود. يك مورد مصرف بسيار مهم مخصوصاً براي فلوگوپيت استفاده از آن به عنوان عايق در شمع هواپيما مي باشد.
به خاطر شفافيت و مقاومت در برابر حرارت و نيرومندي ميكا از آن به عنوان در و پنجره نيز در ديواره كوره هاي متالورژي استفاده مي شود. ميكاي ورقه اي نامرغوب در ساختمان توسترها و ساختمان اطو و ساير دستگاه هاي مشابه به عنوان يك عامل غيرهادي به كار مي رود. چون تهيه ميكاي ورقه اي شفاف و بزرگ هميشه محدود بوده است، از مدتها پيش سعي شده كه ماده اي به عنوان جانشين ميكا تهيه شود. نتيجه اين فعاليتها منجر به تهيه يك محصول ميكايي به نام Micanite (ميكانيت) شده كه از سال1890 تا كنون يكي از رشته هاي عمده صنعت ميكا گرديده است. ميكانيتها معمولاً تا ضخامت 4اينچ و به وسعت 3 فوت مربع قابل تهيه مي باشد.
كريستال هاي مصنوعي ميكا با قطر 2 اينچ تهيه مي شوند كه به جاي ميكاي ورقه اي همچنين براي موارد ديگري از جمله در سراميك هاي با پوشش شيشه اي به عنوان عايق حرارت هاي زيادي مصرف مي شود اما تهيه ميكاي مصنوعي گران قيمت بوده و نمي تواند به اين زودي جاي ميكاي طبيعي را بگيرد.
خصوصيات و مصارف ميكاي خرد شده :
ميكا حتي به صورت خرد شده ساختمان صفحه اي و مسطح خود را حفظ مي كند. در خرد كردن خشك از حاشيه مينرالها يك پودر سفيد توليد مي شود كه داراي خصوصيات خوب روغن كاري (Lubrication) است. حدود 85% اين محصول از خرد كردن خشك حاصل مي شود و عمدتاً به عنوان گرد در بسته هايي در سقف نيز مصرف مي شود.
خرد كردن با آب، يك پودر نازكتر و مسطح تر با جلاي زياد توليد مي نمايد كه عمده مصرف آن در توليد رنگ مي باشد، وقتي رنگ پاشيده مي شود ذرات كوچك همديگر را پوشانده و به صورت يك تخته پوش در مي آيند و همچنين مقادير قابل ملاحظه اي از آن در طرح هاي روي كاغذ ديواري مصرف مي شود.
ويژگيهاي انواع ميكاها و مصارف آنها :
1-مسكوويت (Muscovite) :اين كاني مهمترين كاني خانواده ميكاها محسوب مي شود. معمولاً به صورت بي رنگ، سفيد نقره اي، سبز، زرد، قهوه اي و خاكستري يافت مي شود. رنگ خاك آن سفيد رنگ مي باشد. داراي جلاي شيشه اي، مرواريدي و ابريشمي بوده. داراي سختي 2.5مي باشد. اين كاني همانند ساير ميكاها رخ قاعده اي بسيار خوبي داشته كه باعث مي شود بتوان آن را در امتداد اين رخ به خوبي به ورقه هاي نازكتر جدا نمود. مسكوويت همچنين داراي قابليت خمش پذيري و ارتجاعي مناسب مي باشد.
مسكوويت در بسياري از محيط هاي زمين شناسي به خصوص در شرايط ايجاد گرانيتها، پگماتيتها، فيليتها، شيستها، گنيس،ميكاشيستها و حتي در رسوبات آواري درجازا، تشكيل مي شود. از كاني هاي فرعي كه همراه مسكوويت يافت مي شوند مي توان به فلدسپات، توپار، كوارتز، ولفراميت، مولبيدن، زيركن، كاستريت، گارنت، تورمالين و روتيل اشاره نمود.
مسكوويت مهمترين كاني ورقه اي است كه از پگماتيتها به دست مي آيد و مصارف آن بستگي به اندازه اين كاني دارد. مسكوويت را از نقطه نظر مصرف، به دو گروه صفحه اي و پولكي تقسيم مي نمايند. نوع صفحه اي مسكوويت مصارف الكترونيكي (ساخت خازنها و لامپها) و ساخت ورقه است. همچنين به دليل خاصيت دي الكتريك، در ساخت لوازم عايق حرارتي و الكتريكي از آن استفاده مي شود.
به دليل مقاومت بالاي حرارتي و شفاف بودن مسكوويت از آن در پنجره هاي كوره هاي متالورژيك نيز استفاده مي شود. نوع
پولكي اين كاني بيشتر در ساختن صفحات ميكائي به كار مي رود. مصارف مهم مسكوويت پولكي عبارت است از : پركنده در سيمان آسفالت و رنگ، تزئين بتون جلوگيري از گير كردن مته در گل حفاري و … است. نوع بسيار دانه ريز آن به منظور بالا بردن مقاومت رنگ در مقابل رطوبت، چسبندگي و فرسايش به كار مي رود.
همچنين از مسكوويت با كيفيت بالا در تهيه ظروف نگهداري نيترو گليسيرن، صنعت ساخت كشتي هاي جنگي، هواپيما و عكاسي استفاده مي گردد.
2-بيوتيت (Biotite) : از جمله فراوان ترين كاني هاي خانواده ميكاها محسوب مي شود. معمولاً به رنگ هاي خاكستري، قهوه اي تيره، سبز تيره، قهوه اي مايل به قرمز يافت شده، رنگ خاك آن سفيد خاكستري است. اين كاني، نوع آهن و منيزيم دار ميكاها بوده و با توجه به وزن مخصوص آن در رده كاني هاي سنگين قرار داشته و نسبت به مسكوويت گسترش بيشتري دارد.
بيوتيت در سنگ هاي آذرين نظير گرانيت، پگماتيت، گابرو، نوريت، ديوريت، در سنگ هاي دگرگون شده نظير فيليت، شيست، گنيس و حتي در نهشته هاي آبرفتي ديده مي شود.
از كاني هاي فرعي كه همراه بيوتيت يافت مي شوند مي توان به فلدسپاتها، مسكوويت، كوارتز، آمفيبول، پيروكسن، توپاز نفلين و حتي مگنتيت اشاره نمود.
ورميكوليت و فلوگوپيت از جمله كاني هاي بسيار مشابه به شمار مي روند. بيوتيت مصارف گوناگوني داشته كه مهمترين آنها به ترتيب اهميت عبارتند از :
حفاري هاي عميق به ويژه حفاري هاي عميق چاه هاي نفتي (به منظور جلوگيري از گير كردن مته در گل حفاري و همچنين جلوگيري از ريزش ديواره چاه به واسطه فشار مايعات جانبي)، ساخت پنجره كوره هاي ذوب فلزات و ريخته گريها، صنايع مختلف ساخت لاستيك، اسباب بازيها، صنعت سيمان و ساخت رنگ. اين كاني در صنعت نفت كشورمان اهميت حياتي داشته و در بسياري موارد كشورهاي ديگر از جمله هندوستان وارد مي شود لذا ضمن ارز بري فراوان صنعت نفت را وابسته نگه مي دارد.
ضمناً بيوتيت در اسيد سولفوريك غليظ حل شده و ژله سيليسي بر جاي مي گذارد. همچنين در مقابل فوتك، به صورت شيشه اي سياه رنگ ذوب مي گردد.
ورميكوليت(Vermiculite) : ورميكوليتها گروهي از كاني هاي داراي خصوصيات مشابه و شباهت ظاهري به ميكا مي باشد. اين كاني ها از نظر كليواژ مانند ميكا بوده ولي ورقه هاي نازك آنها حالت الاستيسيته ميكا را ندارند. سختي آن از 5/1تا 3 متغير و وزن مخصوص آن در حين استخراج حدود 2.5 مي باشد. ورميكوليت يك سيليكات منيزيم آبدار با مقادير متفاوتي از آهن و آلومينيوم مي باشد. تفاوت اساسي آن از بيوتيت و فلوگوپيت در نداشتن پتاسيم مي باشد. ورميكوليت غير از شباهت و ارتباط به ميكاها به كلريت و همچنين در صورتي كه خيلي ريز گردد در بعضي از خصوصيات نظير مونت موريامونيت از گروه كاني هاي رسي ميگردد.
مطالعات و تجربه نشان داده است كه ورميكوليت نمي تواند منشاء هيدروترمالي داشته باشد و مشاهدات سر زمين نيز اين مطالعات را تأئيد نموده اند. به طور قطع اكثر ورميكوليتها از دگرساني ميكاها و كلريت توسط آب هاي سطحي در زون هوازدگي حاصل شده اند.
خصوصيات و مصارف : صفتي كه سبب شده اين كاني داراي ارزش تجارتي شده ضمناً از ميكا متمايز گردد خاصيت انباسط آن در موقع حرارت ديدن مي باشد. اگر اين كاني به مدت چند ثانيه در حرارت 800 الي 1100 درجه سانتيگراد قرار داده شود حجم آن از 6 تا 20 برابر افزايش پيدا خواهد كرد. اين انبساط در واقع جدايش (Exfoliation) قائم بر صفحات كليواژها مي باشند و در دو جهت ديگر تغيير حجم بسيار جزئي است.آزمايش شيميايي البته مشخص نخواهد كرد كه ورميكوليت تجزيه شده قابل انبساط و يا به طور تجارتي قابل مصرف خواهد بود يا نه بلكه تنها راه رسيدن به اين نتيجه همان آزمايش در كوره مي باشد. اين خصوصيت سبب قابليت مصرف ورميكوليت به عنوان عايق حرارت و صدا شده و به عنوان مواد در حد فاصل ديوارها، داخل سقفها و كف ساختمان هاي صنعتي و همچنين در فضاهاي محل مواد عايق در يخچالها، آبگرمكن، ماشين هاي جوجه كشي و وسائل مشابه مصرف مي گردد.
يك مصرف عمده ديگر اين ماده در تهيه بتون سبك وزن براي ديوارهاي مونولوتيك، كفها، سقف و پانل هاي پيش ساخته و اشكال
مخصوص مي باشند.
در اين مصارف بتون ورميكوليت داراي همان مزاياي بتون ساخته شده از پاميس و پرليت مي باشد. راحتي حمل و سهولت كار و صرفه جويي فراوان در مصرف آهن اسكت و قدرت عايق بودن بالا از مزاياي اين ماده مي باشند. از ديگر مصارف اين ماده در تهيه ورقه هاي ورميكوليت ـ ژيپس ـ سيمان عايق و انواع قالبها مي باشد. در تمام موارد مصرف ورميكوليت با موادي مانند پاميس، دياتوميت، پرليت منبسط شده، پشم شيشه (Mineral Wool) ، فايبرگلاس و ديگر مواد رقابت مي نمايد.
فلوگوپيت(Phlogopite) :اين كاني به رنگ هاي قهوه اي مايل به زرد، قرمز، مايل به قهوه اي، بي رنگ و سفيد مايل به سبز و رنگ خاك آن سفيد بوده، داراي سختي 2-2.5 و وزن مخصوص 2.7 تا 2.9 مي باشد و قابليت خمش الاستيكي داشته در سيستم منوكلينيك متبلور مي شود.
از فلوگوپيت در صنايع تهيه لوازم عايق الكتريكي، تهيه طلق، كاغذ و سنگ هاي نسوز، لاستيك سازي، سراميك سازي و … استفاده مي نمايند. فلوگوپيت در اسيد سولفوريك غليظ حل شده و ژله سيليسي ايجاد مي نمايد. از فلوگوپيت به عنوان عايق در شمع هواپيما استفاده مي شود.
از ساير كاني هاي خانواده ميكاها مي توان به ليپدوليت و زنوالديت اشاره نمود كه داراي گسترش و فراواني خيلي كمتري بوده و جهت تهيه عنصر ليتيم و نمك هاي مربوطه آن، در ساخت آلياژهاي فلزات سبك همراه پتاسيم و در فولادسازي و تهيه وسائل
اپتيك نظير عدسيها كاربرد دارند. وجود نمك هاي ليپدوليت در چشمه هاي آب هاي معدني براي معالجات پزشكي مفيد است. از اين كاني همچنين در آتش بازيها استفاده مي نمايند.
ليپدوليت:اين كاني يك ميكاي محتوي ليتيم مي باشد. نوع تيپيك آن صورتي، كبود ياسي يا بنفش خاكستري و به صورت دانه هاي ريز براق است. جهت تهيه ليتيم (يكي از كانسارهاي ليتيم مي باشد) استفاده مي شود. از نمك هاي مربوطه آن در آب هاي معدني براي معالجات پزشكي استفاده مي شود و همچنين در ساختن آلياژهاي فلزات سبك همراه پتاسيم و در فولاد سازي استفاده دارد، در ساختن وسايل پاتيك مخصوصاً عدسيها و تهيه شيشه هاي مخصوص و همچنين در آتش بازي به كار مي رود. ليپدوليت سبب كاهش سياليت مايع مذاب شيشه و باعث سهولت قابليت كار با شيشه مي شود و همچنين به علت وجود فلز ليتيم موجب افزايش مقاومت و سختي شيشه مي گردد.
منابع معدني مهم ميكا در جهان و ايران : مهمترين كشورهاي توليد كننده ميكا عبارتند از : ايالات متحده امريكا، روسيه، برزيل، هند، كره جنوبي، آرژانتين، كانادا، استراليا، چين و كشورهاي افريقايي آنگولا و تانزانيا.
در اين ميان كشورهاي هند و برزيل به واسطه توليد انواع ميكاها با كيفيت برتر و كشور ايالات متحده امريكا به خاطر توليد
انواع ميكاهاي مصنوعي با استفاده از خرده و ميكاهاي پولكي و نيز استفاده بهينه از ميكا و در نتيجه توليد بيشتر آن از اهميت و اعتبار بيشتري برخوردارند. اما در ايران مهمترين معادن و منابع شناخته شده ميكا به شرح زير مي باشند.
انواع میکا مسکوویت و کاربرد آن ها
از بين کاني هاي ميکا، موسکوويت به خاطر خواص فيزيکي، شيميايي، حرارتي و مکانيکي استثنايي که دارد، در صنعت کاربرد فراوان دارد. ورميکوليت و فلوگوپيت هم مانند ميکا از اهميت برخوردار هستند. از بيوتيت به ندرت در مصارف صنعتي استفاده مي شود.
موسكوويت نوع صفحه اي در الكترونيك(خازن ها و لامپ ها)، ساختن ورقه 84 و همچنين به دليل خاصيت دي الكتريك آن در ساخت لوازم عايق حرارتي و الکتريکي كاربرد دارد. به علت مقاومت بالاي حرارتي و شفاف بودن آن، در پنجره هاي كوره هاي الكتريكي از مسكويت بهره مي گيرند.
موسكوويت نوع پولكي بيشتر براي ساختن صفحه هاي ميكايي به كار مي رود. مصارف بيشتر موسكوويت پولكي عبارتند از : پركننده در سيمان، آسفالت و رنگ، تزيين بتن، جلوگيري از گيركردن مته ها به هنگام حفاري، و نوع بسيار دانه ريز مسكويت براي بالا بردن مقاومت رنگ در برابر رطوبت، چسبندگي و فرسايش به كار مي رود.
ميکاي ورقه اي با کيفيت بالا، عمدتاٌ مسکويت، در بسياري از صنايع خصوصاٌ الکتريسيته به کار مي رود. اين امر به دليل آن است که اين کاني داراي مقاومت دي الکتريک بالاست. همچنين استفاده از اين کاني از اتلاف انرژي جلوگيري مي کند. از ديگر مشخصه هاي اين کاني حساسيت الکتريکي بالا و ضريب حرارتي پايين مي باشد.علاوه بر اين خصوصيات، ميکا در دماي بالا مقاوم باقي مي ماند.
پنجره هايي که از ميکا ساخته مي شود داراي مقاومت مکانيکي بالايي هستند و از هدر رفتن انرژي جلوگيري مي کنند. انواع ميکا داراي ضريب دي الکتريک بين 5 تا7 است. به طوريکه ازآن مي توان در ساختن خازن استفاده کرد. خواص الکتريکي و مکانيکي بالاي ميکا همراه با چسبندگي کم و همچنين توانايي دور کردن گرما از خود باعث شده است که از آن در ساختن ترانزيستور استفاده شود و از ميکا ها با ضخامت 1/0 ميلي متر براي ساختن پوشش براي سيم ها استفاده مي شود. کاربرد اين سيم ها بيشتر در مبدل هاي الکتريکي است، که باعث کوچک تر شدن و سبک تر شدن آنها مي شود.
مقاومت بالاي ميکا درمقابل گرما، چگالي کم و مقاومت مکانيکي بالاي آن باعث شده است که از آن در ساختن مقاومت هاي الکتريکي استفاده شود. همچنين ميکا، به دليل بالا بودن کيفيت در توليد ليزرهاي هليوم نئون فيلترهاي اپتيکي مخصوص، آسترها و پوشش براي شيشه هايي که بايد فشار بالاي بخار را تحمل کنند، ساخت ديافراگم براي وسايل تنفس اکسيژن، وسايلي جهت رديابي و همچنين وسايلي براي سنجش گرما استفاده مي شود.
تحقيقات و آزمايش هاي اخير نشان داده است که از ميکا مي توان در ساخت محدوده وسيعي از وسايل مانند ساختن پرده هاي پنکه هاي هوايي، ساخت داشبورد ماشين و کف پوش استفاده کرد. همچنين از آن به عنوان جانشيني براي آزبست در ساخت ترمز ماشين استفاده مي شود.
جايگزين ها
ميکا را به دليل خواص فيزيکي و مکانيکي بالايي که دارد، در بسياري از مصارف صنعتي استفاده مي کنند و شايد بتوان گفت که جايگزيني براي آن وجود نداشته باشد. اما در بعضي موارد شن و تالک به جاي آن مورد استفاده قرار مي گيرند (مانند پوشش سقف ها). از فايبر گلاس در موارد محدودي به جاي ميکا در ساختن پلاستيک هاي مخصوص استفاده مي شود.
میکا و کاربرد آن در صنعت سرامیک سازی
گروه میکا شامل 37 کانی می باشد . این کانی ها با نام فیلو سیلیکات ها (phyllosilicates) هستند که دارای ساختاری صفحه ای یا لایه ای هستند. واژه ی یونانی فیلون (phyllon) به معنای برگ است. برخی از کانی های میکا در جدول 1 آورده شده است. همچنین علاوه بر اسم آنها مکان های وجود منابع عمده ی آنها نیز آورده شده است. میکا ها همچنین بر اساس میکاهای واقعی (truemica) و ترد (brittle) نیز طبقه بندی می شوند. میکاهای واقعی که دارای کاتیون های تک ظرفیتی (مانند k^+ و(〖Na〗^+ ) در میان لایه هایشان هستند، از خود خواص ورقه ورقه شده نشان می دهند. این مواد به آسانی به صفحات نازک تبدیل می شوند. در میکاهای ترد، بین لایه ها کاتیون های دو ظرفیتی (مانند(〖Ca〗^(2+) ) وجود دارد. پیوند این کاتیون ها و لایه ها قوی است. اگر چه این مواد نیز خاصیت ورقه شدن دارند اما نسبت به نوع واقعی ترد ترند. میکاهای ترد کانی های کمیابی هستند و استفاده از آنها زیاد نیست.
موسکویت (Muscovite) ، یک نوع میکا است که کاربرد عمده ای دارد. این میکا به خاطر خواص الکتریکی فوق العاده و فراوانی ، کاربردهای فراوانی یافته است. فلوگوپیت (phlogopite) نوعی کانی است که در دمای بالا پایدار است؛ از این رو از آن در کاربردهایی استفاده می شود که در آنها نیاز به پایداری در دمای بالا و خواص الکتریکی مورد نیاز باشد. هردوی این کانی ها (موسکویت وفلوگوپیت) به صورت صفحه ای و آسیاب شده استفاده می شوند.
میکاها در سنگ های آذرین، رسوبی و دگرگون تشکیل می شوند.( این کانی ها در محیط های مختلف زمین شناسی تشکیل می شوند) . علت تشکیل این مواد در گسترده ی وسیعی از محیط های زمین شناسی پایداری گرمایی این مواد است. شکل 1 دیاگرام فشار – دما برای میکای موسکویتی است. در دمای بسیار بالا (بیشتر از )، این نوع میکا ناپایدار می شود و در حضور کوارتز تجزبه گشته و به فلدسپار پتاسیک و سیلیمانیت (sillimanite) تبدیل می شود.(طبق فرمول زیر):
سیلیمانیت فلدسپارتپاسیک کوارتز موسکوویت
موسکوویت در سنگ های دگرگون کم ارزش تشکیل می شود. در این مکان ها موسکوویت از پیروفیلیت
تشکیل می شود. این فرآیند در کریستالیزاسیون اولیه ی کانی های آذرین مانند گرانیت ها و پگماتیت ها (Pegmatites) نیز رخ می دهد.
در سنگ های رسوبی مخصوصا آرنیت (arenites) نیز فرآیند تشکیل موسکویت اتفاق می افتد. موسکوویت در بسیاری از بخش های ایالات متحده ی آمریکا به صورت محدود وجود دارد.
مصرف عمده ی میکای آسیاب شده به عنوان پرکننده در اجزای اتصال دهنده ی دیواره های گچی (ژیپسی) است . استفاده از پر کننده های میکایی موجب تولید سطوح صاف می شود، کارایی را بهبود داده و از گسترش ترک جلوگیری می کند. از این مواد همچنین در رنگ ها، محصولات را برای قالب گیری مانند تایرها و خمیر دندان کاربرد دارند. از میکای فلس مانند به عنوان جایگزینی در لقمه ترمزها و صفحه کلاچ استفاده می شود.
هـند بزرگـتریـن تولـید کننده ی میکـای مــورد اسـتفاده در سـاخـت صــفحـات موسـکویتـی (muscovite sheet meca) است. ماداگاسکار نیز بخش عمده ای از میکای مورد استفاده در ساخت صفحات فلوگوپیت را مهیا می کند. قیمت میکای صفحه ای از کمتر از یک دلار بر کیلوگرم برای کیفیت پایین تا 2000 دلار بر کیلوگرم برای نوع با کیفیت متغیر است. از نوع با کیفیت بالای میکای موسکویتی در ساخت دی الکتریک مورد استفاده در خازن ها استفاده می شود.
شرکت زمین کاو
info@zaminkav.com
تلفن : 3-88385541-021
فکس: 88385096-021
موبایل و وایبر شرکت: 09365077781
ورمیکولیت (Vermiculate)
ورمیکولیت ماده معدنی طبیعی است که در تحت تاثیر حرارت منبسط می شود. معادن بزرگ ورمیکولیت بیشتر در روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی وجود دارد. ورمیکولیت نیز مانند پرلیت، کاربردهای صنعتی و کشاورزی بسیار متنوعی دارد که تنها کاربری های عایق کاری را در بر نمی گیرند. ورمیکولیت به دلیل مقاومت حرارتی بسیار بالا، به عنوان عایق نسوز نیز شناخته می شود.
ترکیب شیمیایی
جدول زیر ترکیب و درصد عناصر شیمیایی موجود در ساختار ورمیکولیت را نشان می دهد:
کاربری ورمیکولیت
- عایق کاری دما بالا
- استفاده به عنوان پنل های صوتی و آکوستیک
- استفاده به عنواان عایق های نسوز و ضدآتش
- مناسب برای عایق کاری لوله های فولادی
- استفاده در ساخت اسلب ها و قطعات عایق کلسیم سیلیکات
- استفاده در صنعت کشاورزی به عنوان غنی کننده خاک و کود و جذب کننده رطوب برای ریشه گیاهان (مانند پرلیت)، همچنین استفاده در کشاورزی بدون خاک
- استفاده فله ای در محافظ به خصوص در سقف ها و زیرشیروانی ها به عنوان عایق حرارتی
- استفاده به عنوان ماده اولیه در پوشش دهی، چراکه ورمیکولیت مذاب را می توان در لایه های بسیار نازک روی فلزات و مواد دیگر پشش داد
- استفاده در صنایع و پروسه های شیمیایی از جمله صنعت تصفیه آب
- استفاده به عنوان جاذب ضربه و ارتعاشات در صنایع بسته بندی
- استفاده به عنوان عایق حرارتی یا نسوز فله ای در بلوک های سیمانی و مصالح ساختمانی
- استفاده به صورت پودر در پوشش های ساختمانی دیوارها مانند گچ
مزایای ورمیکولیت
- وزن سبک
- مقاومت حرارتی بسیار بالا
- خواص آکوستیک مناسب
- مقاومت شیمیایی، یو وی و بیولوژیکی بسیار خوب
معایب ورمیکولیت
- برخی معادن ورمیکولیت در دنیا، سنگ معدنی با محتوی آزبست دارند که برای سلامتی مضر است. البته از سال 1990 به بعد، تولید محصولات ورمیکولیت که سنگ معدنی آزبستی دارند، متوفق شد یا ورمیکولت آنها خالص سازی می شود.
- محدودیت منابع در جهان.
ورمیکولیت (Vermiculate) و خواص آن
ورمیکولیت ماده معدنی طبیعی است که در تحت تاثیر حرارت منبسط می شود. معادن بزرگ ورمیکولیت بیشتر در روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی وجود دارد. ورمیکولیت نیز مانند پرلیت، کاربردهای صنعتی و کشاورزی بسیار متنوعی دارد که تنها کاربری های عایق کاری را دربر نمی گیرند. ورمیکولیت به دلیل مقاومت حرارتی بسیار بالا، به عنوان عایق نسوز نیز شناخته می شود.
ترکیب شیمیایی
جدول زیر ترکیب و درصد عاصر شیمیایی موجود در ساختار ورمیکولیت را نشان می دهد:
کاربری ورمیکولیت
- عایق کاری دما بالا
- استفاده به عنوان پنل های صوتی و آکوستیک
- استفاده به عنواان عایق های نسوز و ضدآتش
- مناسب برای عایق کاری لوله های فولادی
- استفاده در ساخت اسلب ها و قطعات عایق کلسیم سیلیکات
- استفاده در صنعت کشاورزی به عنوان غنی کننده خاک و کود و جذب کننده رطوب برای ریشه گیاهان (مانند پرلیت)، همچنین استفاده در کشاورزی بدون خاک
- استفاده فله ای در محافظ به خصوص در سقف ها و زیرشیروانی ها به عنوان عایق حرارتی
- استفاده به عنوان ماده اولیه در پوشش دهی، چراکه ورمیکولیت مذاب را می توان در لایه های بسیار نازک روی فلزات و مواد دیگر پشش داد
- استفاده در صنایع و پروسه های شیمیایی از جمله صنعت تصفیه آب
- استفاده به عنوان جاذب ضربه و ارتعاشات در صنایع بسته بندی
- استفاده به عنوان عایق حرارتی یا نسوز فله ای در بلوک های سیمانی و مصالح ساختمانی
- استفاده به صورت پودر در پوشش های ساختمانی دیوارها مانند گچ
مزایای ورمیکولیت
- وزن سبک
- مقاومت حرارتی بسیار بالا
- خواص آکوستیک مناسب
- مقاومت شیمیایی، یو وی و بیولوژیکی بسیار خوب
شرکت زمین کاو
www.zaminkav.com
info@zaminkav.com
تلفن: 3-88385541-021
فکس: 88385096-021
موبایل شرکت: 09365077781
ورمیکولیت عایق حرارتی، صوتی
ورمیکولیت:
ورمیکولیت نام عمومی گروهی از آلومینوم سیورمیکولیتت های آبدار آهن و منیزیم است و یا بخشی از گروه کانی های فیلوسیورمیکولیتته (سیورمیکولیتت های صفحه ای) که در ظاهر شبیه به میکا می باشد، از دگرسانی و یا هوازدگی کانی های بیوتیت و فلوگوپیت ایجاد می شود. ورمیکولیت دارای آب فشرده در میان لایه های سیورمیکولیتته است. درنتیجه هنگامی که حرارت داده می شود، آب خارج شده و کانی منبسط می گردد. از مشخصات دیگر آن می توان به جذب رطوبت، ایجاد تخلخل و باقی ماندن در جریان سیال آزاد، مقاومت گرمایی بالا، از نظر شیمیایی خنثی، ضد پوسیدگی ، بی بو، مقاوم در برابر آتش و… را نام برد. اما کاربرد های آن در صنایع مختلف: کشاورزی، باغبانی وگلکاری (کودشیمیایی، علف کش و حشره کش ها و ایجاد تخلخل و جذب بیشتر خاک)، عایق کاری، نسوز، مصالح ساختمانی (سیمان و بتن های سبک، جاذب و حامل، فیلم های انعطاف پذیر، پرکننده های پلاستیکی و… را نام برد. کانه ورمیکولیت یک سیورمیکولیتت آبدار است که دارای خواص ویژه ای می باشد بخاطر ساختار مولکولی خاص آن چنانچه حرارت داده شود افزایش حجم یافته و قابلیتهای متعددی پیدا می کند. نظیر عایق صوتی وگرمایی بودن، جاذب و حامل مواد شیمیایی، پر کننده و عایق کننده بتن و غیره. با انجام فرآوری های شیمیایی می توان از آن یک جاذب رطوبت خوب ساخت. جاذب رطوبتی که بسیار سبک است و بر اثر جذب رطوبت افزایش حجم محسوسی نداشته و ساختار بلوری آن از هم نمی پاشد و بر اثر جذب رطوبت مایع نمی گردد. و می تواند در صنایع فوق حساس نظیر نانو الکترونیک بعنوان پوشش عایق و جاذب رطوبت مورد استفاده قرار گیرد.
در این روش با جایگزین کردن و تعویض یونی کاتیونهای غیر ساختاری کانه ورمیکولیت می توان قدرت جذب آن را بشدت افزایش داد. بطوریکه قدرت جذب آن ١٠ برابر می شود. بدون اینکه افزایش حجم محسوسی داشته باشد و یا اینکه براثر تکرار این مسئله ساختار بلوری آن دچار از هم گسیختگی شود.
خصوصیات فیزیکی ورمیکولیت:
ضریب هدایت حرارتی ورمیکولیت:( 0.063 -0.057 w/m°C)
نسوزندگی ورمیکولیت: بیش از C °1250
- عایق صوتی
- از نظر شیمیایی خنثی
- صد در صد معدنی
- فساد ناپذیر و بی بو PH=7-7.5
صنایع مصرف کننده
ویژگی های مورد نیاز گروه کاربری تولید عایق های حرارتی نسوز، اکواستیک، پوشش های ضد حریق عایق حرارتی-عایق صوتی -وزن مخصوص پائین- خاصیت نسوزندگی -قابلیت قالب گیری نهائی- الاستیته بالا-عدم وجودترک -شوک پذیری بالا ساختمان ساختمان کوره ها، دیگهاو واگن های حمل شمش فلزات در صنایع ذوب فلزات، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی- آجرهای نسوز – لنت ترمز– گل حفاری -ریخته گری و قالب بندی – دفن زباله های رادیو اکتیو، رنگ های نسوز،لاستیک سازی ضریب هدایت حرارتی بسیار پائین، نسوزندگی، سبکی، جذب تشعشعات و فلزات سنگین صنعت به عنوان مواد افزودنی در خوراک دام ، طیور و شیلات جهت جذب و انتقال عناصر مفید و دفع سموم ، عامل بهبود خاک به جذب آب و عناصر ، PH دلیل مقاومت در مقابل تغییرات سریع مفید و تهویه خاک ، تهیه کودهای سبک وزن با قابلیت تجزیه زیاد، تهیه سموم دفع آفات نباتی ، تهیه خاکهای مصنوعی قابلیت جذب کاتیونی زیاد ، سبکی، تخلخل، جذب آب کشاورزی افزیش سرعت جوانه زدن ، ریشه گرفتن و تسریع رشد ماهیت استریل و سبک وزن بودن، عایق بودن حرارتی جهت مقاومت در مقابل تغییرات حرارتی ، ایجاد تخلخل در خاک ، تعویض کاتیونی باغبانی.
ویژگی ها و مزایای دانه های ورمیکولیت:
وزن مخصوص دانه های ورمیکولیت 120 Kg/m³ وزن مخصوص بتن ورمیکولیت در حالت متراکم 950 می باشد. وزن Kg/m³ و درحالت غیر متراکم 700 کم دانه به دلیل فضای خالی داخل دانه ها است که برحسب دانه بندی بین ٧٣ تا ٨٨ درصد فضای کل را اشغال می کند.
عایق حرارتی
براساس آزمایشات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، ضریب هدایت حرراتی دانه های ورمیکولیت می باشد. تخلخل بالای دانه w/mc ٠.١٠١- ٠.٠٩ های ورمیکولیت سبب قابلیت رسانایی حرارتی ناچیز این دانه ها می گردد. مقادیر رسانایی حرارتی برای دانه های بزرگتر کاهش می یابد. براساس نتایج همین مرکز، بتن سبک ورمیکولیت دارای ضریب هدایت می باشد. مصالح عایق، میزان مصرف سوخت و الکتریسیته و در نتیجه هزینه w/mc حرارتی ٠.٢٠٨ های جاری ساختمان را به شدت کاهش می دهد.
عایق صوتی
مصالح جاذب سروصدا قادرند امواج صوتی را که با سطح برخورد می کنند به گونه ای جذب نمایند که تنها کمتر از ٥٠ درصد آنها بازتاب گردد. وجود حفره ها و اندازه و عمق آنها در دانه های ورمیکولیت سبب می گردد تا اثر صوت به دلیل ایجاد اصطکاک مستهلک گردد تراکم ناپذیری دانه های ورمیکولیت در مقابل فشار مکانیکی دائمی و یا بارگذاری مکرر فشرده نمی شوندو نسبت درصد هوای موجود ثابت می ماند. جذب آب وجود منافذ درونی بسته، ساختمان سلولی بخصوص و وجود لایه روکش باعث کاهش چشمگیرمیزان جذب آب دانه های ورمیکولیت نسبت به سایرسب کدانه هامی شود. جذب آب دانه های ورمیکولیت حداکثر به١٨ %حجم آن محدود می باشد.
واکنش ناپذیری حدود ٧، تقریبا خنثی بوده و فاقد هرگونه مواد معدنی واکنش پذیر می Ph دانه های ورمیکولیت با باشند. بنابراین باعث هیچ نوع خورندگی و پوسیدگی سایر اجزاء نمی شوند.
مقاوم در برابر آتش دانه های ورمیکولیت در دمای نزدیک به ١٢٠٠ درجه سانتی گراد تولید می گردند.در واقع این دانه ها می توانند شوک حرارتی تا دمای ١١٠٠ درجه سانتی گراد را تحمل نمایند.همچنین فرآورده ای ورمیکولیت به و یژه اجزای بتنی ساخته شده با این دانه ها مقاومت خوبی در برابر آتش دارند.میزان مقاومت به مقدار جرم دیوار بستگی دارد.
مصارف عمده میکا
از بين کاني هاي ميکا، موسکوويت به خاطر خواص فيزيکي، شيميايي، حرارتي و مکانيکي استثنايي که دارد، در صنعت کاربرد فراوان دارد. ورميکوليت و فلوگوپيت هم مانند ميکا از اهميت برخوردار هستند. از بيوتيت به ندرت در مصارف صنعتي استفاده مي شود.
موسكوويت نوع صفحه اي در الكترونيك(خازن ها و لامپ ها)، ساختن ورقه 84 و همچنين به دليل خاصيت دي الكتريك آن در ساخت لوازم عايق حرارتي و الکتريکي كاربرد دارد. به علت مقاومت بالاي حرارتي و شفاف بودن آن، در پنجره هاي كوره هاي الكتريكي از مسكويت بهره مي گيرند.
موسكوويت نوع پولكي بيشتر براي ساختن صفحه هاي ميكايي به كار مي رود. مصارف بيشتر موسكوويت پولكي عبارتند از : پركننده در سيمان، آسفالت و رنگ، تزيين بتن، جلوگيري از گيركردن مته ها به هنگام حفاري، و نوع بسيار دانه ريز مسكويت براي بالا بردن مقاومت رنگ در برابر رطوبت، چسبندگي و فرسايش به كار مي رود.
ميکاي ورقه اي با کيفيت بالا، عمدتاٌ مسکويت، در بسياري از صنايع خصوصاٌ الکتريسيته به کار مي رود. اين امر به دليل آن است که اين کاني داراي مقاومت دي الکتريک بالاست. همچنين استفاده از اين کاني از اتلاف انرژي جلوگيري مي کند. از ديگر مشخصه هاي اين کاني حساسيت الکتريکي بالا و ضريب حرارتي پايين مي باشد.علاوه بر اين خصوصيات، ميکا در دماي بالا مقاوم باقي مي ماند.
پنجره هايي که از ميکا ساخته مي شود داراي مقاومت مکانيکي بالايي هستند و از هدر رفتن انرژي جلوگيري مي کنند. انواع ميکا داراي ضريب دي الکتريک بين 5 تا7 است. به طوريکه ازآن مي توان در ساختن خازن استفاده کرد. خواص الکتريکي و مکانيکي بالاي ميکا همراه با چسبندگي کم و همچنين توانايي دور کردن گرما از خود باعث شده است که از آن در ساختن ترانزيستور استفاده شود و از ميکا ها با ضخامت 1/0 ميلي متر براي ساختن پوشش براي سيم ها استفاده مي شود. کاربرد اين سيم ها بيشتر در مبدل هاي الکتريکي است، که باعث کوچک تر شدن و سبک تر شدن آنها مي شود.
مقاومت بالاي ميکا درمقابل گرما، چگالي کم و مقاومت مکانيکي بالاي آن باعث شده است که از آن در ساختن مقاومت هاي الکتريکي استفاده شود. همچنين ميکا، به دليل بالا بودن کيفيت در توليد ليزرهاي هليوم نئون فيلترهاي اپتيکي مخصوص، آسترها و پوشش براي شيشه هايي که بايد فشار بالاي بخار را تحمل کنند، ساخت ديافراگم براي وسايل تنفس اکسيژن، وسايلي جهت رديابي و همچنين وسايلي براي سنجش گرما استفاده مي شود.
تحقيقات و آزمايش هاي اخير نشان داده است که از ميکا مي توان در ساخت محدوده وسيعي از وسايل مانند ساختن پرده هاي پنکه هاي هوايي، ساخت داشبورد ماشين و کف پوش استفاده کرد. همچنين از آن به عنوان جانشيني براي آزبست در ساخت ترمز ماشين استفاده مي شود.
جايگزين ها
ميکا را به دليل خواص فيزيکي و مکانيکي بالايي که دارد، در بسياري از مصارف صنعتي استفاده مي کنند و شايد بتوان گفت که جايگزيني براي آن وجود نداشته باشد. اما در بعضي موارد شن و تالک به جاي آن مورد استفاده قرار مي گيرند (مانند پوشش سقف ها). از فايبر گلاس در موارد محدودي به جاي ميکا در ساختن پلاستيک هاي مخصوص استفاده مي شود
تعریف و کاربرد میکا
میکا – تعریف و کاربرد
میکا گروهی از ترکیب های پیچیده سیلیکات آلومینیوم آبدار و فلزهای قلیایی است که آب ترکیب همه آنها به صورت هیدروکسیل بوده و بیشتر آنها دارای یک یا چند عنصر دیگر مانند آهن، منیزیم، لیتیم و فلوئور هستند. کانی های اصلی گروه میکا، مسکوویت، فلوگوپیت، بیوتیت، لیپدولیت هستند که از میان آنها، مسکوویت و فلوگوپیت ارزش اقتصادی بیشتری دارند.
اصلی ترین میکای مصرفی در صنعت، نوعی مسکوویت است که به فراوانی در طبیعت یافت می شود و خواص عالی الکتریکی دارد. معمولی ترین کانی این گروه بیوتیت است. صنعت امروزی میکا به دو شیوه کار می کند:
– گروه نخست: تولید کنندگان میکای ورقه ای
– گروه دوم: تولید کنندگان میکای خرد شده
گفته می شود که بهره برداری از میکا در هند، پیشینه ای 2000 ساله دارد. در آغاز، در پزشکی و داروسازی و سپس اندک اندک در رشته های گوناگون کاربرد یافته است و واژه لاتین میک (Micate) به معنی درخشنده یا براق است که نخستین بار توسط اگریکولا در سال 1546 میلادی به کار گرفته شده است. در سده نوزدهم میلادی در ایالات متحده امریکا، میکا در پنجره های کوچک بازدید کوره کاربرد داشته است.
میکاها – مسکویت و بیوتیت
میکاها زیرگروه مهمی از فیلوسیلیکاتها 2 یا سیلیکاتهای ورقه ای هستند که از مهمترین آنها می توان به مسکویت ، بیوتیت ، فلوگوپیت، ورمیکولیت و لپیدولیت اشاره نمود. نام میکا احتمالاً از واژه یونانی به معنی درخشان و براق گرفته شده است. نام مسکویت از شهر مسکو گرفته شده است . مسکویت بیشترین خاصیت تورق را در بین میکاها دارد. به صورت پولکی، پرمانند و کروی نیز مشاهده می شود. ورقه های نازک مسکویت بی رنگ و شفاف بوده ولی ورقه های ضخیم آن به رنگهای زرد، قهوه ای، سبز و قرمز دیده می شود. نام بیوتیت به افتخار فیزیکدان فرانسوی جی . بی. بیوت انتخاب شده است. بیوتیت به صورت توده های ورقه ای نامنظم، پولکهای پراکنده، انبوهه های فلسی شکل و یا شش گوشه دیده می شود . رنگ بیوتیت سبز تیره، قهوه ای تا سیاه و به ندرت به صورت زرد روشن است. ورقه های نازک بیوتیت دودی است.
محیطهای پیدایش مسکویت و بیوتیت
مسکویت یکی از کانیهای مهم سنگهای آذرین درونی اسیدی مثل گرانیتها و پگماتیتها است. ابعاد بلورهای مسکویت در داخل پگماتیتها گاهی به چند ده سانتی متر می رسد. در سنگهای دگرگونی مثل شیستها و گنیسها نیز مسکویت به فراوانی یا فت می شود . در بعضی از سنگهای شیستی، پولکهای ریز مسکویت به صورت انبوهه های رشته ای با جلای ابریشمی ظاهر می شود که به آن سریسیت می گویند. سریسیت به صورت ثانویه از تجزیه و دگرسانی کانیهایی مثل فلدسپات، آندالوزیت، توپاز، کیانیت و اسپودمن حاصل می شود.
بیوتیت را می توان در بسیاری از سنگها مشاهده نمود. این کانی در سنگهای آذرین مختلف از جمله در گرانیتها، پگماتیتها، دیوریتها، گابروها و حتی پریدوتیتها دیده می شود. همچنین بیوتیت در سنگهای آذرین خروجی نیز مشاهده می شود. در سنگهای دگرگونی در گستره وسیعی از شرایط دما و فشار تشکیل می شود و علاوه بر سنگهای دگرگونی از نوع همبری، در سنگهای دگرگونی ناحیه ای نیز مشاهده می گردد. ورمیکولیت نیز از میکاهایی است که عمدتاً از دگرسانی بیوتیت حاصل می شود. استیلپنوملان 1 کانی مشابه بیوتیت است که در سنگهای دگرگونی مثل شیستها و سازنده های آهن نواری دیده می شود.
کاربردهای بیوتیت و مسکویت
بیشترین میکایی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد مسکویت و فلوگوپیت است ولی بیوتیت نیز دارای استفاده های فراوانی در صنایع مختلف است . غیر از چند مورد، کاربرد این دو کانی مشابه یکدیگر می باشد. در صنعت، میکاها به دو شکل عمده مصرف می شوند:
1- میکای ورقه ای
2- میکای پودری
میکاها بر اساس کیفیت و به ویژه از نظر درشتی و ریزی به 6 دسته تقسیم می شوند:
1- میکای ورقه ای با کیفیت بالا
2- میکای کتابی
3- میکای بلوکی
4- فیلم میکا
5- پانچ میکا
6- میکای خردشده
به علت خاصیت دی الکتریک، مقاومت گرمایی زیاد و قابلیت خمشی زیاد، این دو میکا به عنوان عایق الکتریسیته در ساخت لوازم برقی، خازنها، مدارهای رادارها، اتوی برقی، حافظه کامپیوترها و کندانسورها استفاده می شوند . از مسکویت به عنوان شیشه در کوره ها استفاده می شود . از میکای پودری در ساخت کاغذ دیواری، روان کننده، تولید واشر، بتونه و ماده ضد آتش استفاده می شود. از میکاها به عنوان پرکننده در صنایع لاستیک، رنگ سازی، سیمان و افزایش مقاومت در مقابل رنگ، رطوبت، چسبندگی و فرسایش استفاده می گردد . از نوع ورمیکولیت به دلیل قابلیت انبساط بسیار شدید برای عایقهای ضد صدا و حرارت استفاده می شود. میکانیت 1 محصولی است صنعتی که به جای میکا در صنایع مختلف از جمله صنایع سرامیک مصرف می شود ولی هزینه تهیه آن نسبتاً زیاد است . قبل از استفاده از میکاها باید عملیات فرآوری که شامل خردایش، شستشو و دانه بندی است انجام گیرد . گرد و غبار میکا در حد بیش از 6 میلی گرم در متر مکعب برای سلامتی انسانها خطرناک است.
کشورهای تولیدکننده میکا
کشورهای انگلستان، ایرلند، سوئد، روسیه، هندوستان، امریکا ، کانادا، کره جنوب ی ، چین و ماداگاسکار از مهمترین تولید کنندگان میکا در دنیا هستند . تولید میکا در سال 1994 در دنیا در حدود 240000 تن بوده که 60 درصد سهم امریکا، 17 درصد سهم روسیه، 13 درصد سهم هندوستان و 4 درصد سهم کره جنوبی بوده است. پگماتیتهای الوند همدان، گرانیتهای مشهد، پگماتیتهای بین اراک و بروجرد و جندق اصفهان وگرانیتهای روستای قره باغ ارومیه از مناطق مهم میکادار ایران به شمار می رود.
موارد مصرف میکا
از بين کاني هاي ميکا، موسکوويت به خاطر خواص فيزيکي، شيميايي، حرارتي و مکانيکي استثنايي که دارد، در صنعت کاربرد فراوان دارد. ورميکوليت و فلوگوپيت هم مانند ميکا از اهميت برخوردار هستند. از بيوتيت به ندرت در مصارف صنعتي استفاده مي شود.
موسكوويت نوع صفحه اي در الكترونيك(خازن ها و لامپ ها)، ساختن ورقه 84 و همچنين به دليل خاصيت دي الكتريك آن در ساخت لوازم عايق حرارتي و الکتريکي كاربرد دارد. به علت مقاومت بالاي حرارتي و شفاف بودن آن، در پنجره هاي كوره هاي الكتريكي از مسكويت بهره مي گيرند.
موسكوويت نوع پولكي بيشتر براي ساختن صفحه هاي ميكايي به كار مي رود. مصارف بيشتر موسكوويت پولكي عبارتند از : پركننده در سيمان، آسفالت و رنگ، تزيين بتن، جلوگيري از گيركردن مته ها به هنگام حفاري، و نوع بسيار دانه ريز مسكويت براي بالا بردن مقاومت رنگ در برابر رطوبت، چسبندگي و فرسايش به كار مي رود.
ميکاي ورقه اي با کيفيت بالا، عمدتاٌ مسکويت، در بسياري از صنايع خصوصاٌ الکتريسيته به کار مي رود. اين امر به دليل آن است که اين کاني داراي مقاومت دي الکتريک بالاست. همچنين استفاده از اين کاني از اتلاف انرژي جلوگيري مي کند. از ديگر مشخصه هاي اين کاني حساسيت الکتريکي بالا و ضريب حرارتي پايين مي باشد.علاوه بر اين خصوصيات، ميکا در دماي بالا مقاوم باقي مي ماند.
پنجره هايي که از ميکا ساخته مي شود داراي مقاومت مکانيکي بالايي هستند و از هدر رفتن انرژي جلوگيري مي کنند. انواع ميکا داراي ضريب دي الکتريک بين 5 تا7 است. به طوريکه ازآن مي توان در ساختن خازن استفاده کرد. خواص الکتريکي و مکانيکي بالاي ميکا همراه با چسبندگي کم و همچنين توانايي دور کردن گرما از خود باعث شده است که از آن در ساختن ترانزيستور استفاده شود و از ميکا ها با ضخامت 1/0 ميلي متر براي ساختن پوشش براي سيم ها استفاده مي شود. کاربرد اين سيم ها بيشتر در مبدل هاي الکتريکي است، که باعث کوچک تر شدن و سبک تر شدن آنها مي شود.
مقاومت بالاي ميکا درمقابل گرما، چگالي کم و مقاومت مکانيکي بالاي آن باعث شده است که از آن در ساختن مقاومت هاي الکتريکي استفاده شود. همچنين ميکا، به دليل بالا بودن کيفيت در توليد ليزرهاي هليوم نئون فيلترهاي اپتيکي مخصوص، آسترها و پوشش براي شيشه هايي که بايد فشار بالاي بخار را تحمل کنند، ساخت ديافراگم براي وسايل تنفس اکسيژن، وسايلي جهت رديابي و همچنين وسايلي براي سنجش گرما استفاده مي شود.
تحقيقات و آزمايش هاي اخير نشان داده است که از ميکا مي توان در ساخت محدوده وسيعي از وسايل مانند ساختن پرده هاي پنکه هاي هوايي، ساخت داشبورد ماشين و کف پوش استفاده کرد. همچنين از آن به عنوان جانشيني براي آزبست در ساخت ترمز ماشين استفاده مي شود.
جايگزين ها
ميکا را به دليل خواص فيزيکي و مکانيکي بالايي که دارد، در بسياري از مصارف صنعتي استفاده مي کنند و شايد بتوان گفت که جايگزيني براي آن وجود نداشته باشد. اما در بعضي موارد شن و تالک به جاي آن مورد استفاده قرار مي گيرند (مانند پوشش سقف ها). از فايبر گلاس در موارد محدودي به جاي ميکا در ساختن پلاستيک هاي مخصوص استفاده مي شود.
میکا چیست ؟
آیا هرگز تاکنون تکه ای از میکا را یافته و آن را با ناخن از هم جدا کرده اید؟
میکا چیست؟ آن یک ماده ی معدنی است . ورقه های میکا را « آیزِن گلاس » می گویند.
میکا نامی است که بر گروهی از کانی های سنگ پدیدآر ، نهاده شده است . کانی های میکا عبارتند از : میکای سفید – فلوگوپیت – میکا سیاه – لپیدولیت . چون ممکن است در تلفظ این اسم ها دچار اشکال شوید از این رو ما ترجیح دادیم که برای همه لفظ میکا را بکار ببریم.
تمام انواع میکا هر چند از فلزات مختلفی تشکیل شده اند ولی همه شبیه به یکدیگرند . تمام انواع « میکا » را می توان به
صورت ورقه های نازکی در آورد ، چون خیلی نرم هستند و به آسانی با ناخن خط بر می دارند.
همه ی میکا ها نوعی کریستال بوجود می آورند که به لحاظ رنگ گوناگون است .
یعنی آنکه به ترتیب از بی رنگ شروع شده به رنگ های سبز ، قرمز ، قهوه ای و سیاه در می آید.
میکا در بیشتر سنگ های موجود در قشر زمین یافت می شود.
میکا بخش مهمی از سنگ های آذرین می باشد . لابد به خاطر دارید که سنگ های آذرین از سرد شدن مواد گداخته ، تشکیل شده اند، پس میکا نیز همین گونه پدید آمده است .
گاهی برخی از مواد معدنی در شرایط خاصی تبدیل به میکا می شوند .این عمل را متامورفیزم یا دگردیسی می نامند و مقصود تغییراتی است که در مواد معدنی بر اثر حرارت ، فشار و آب بوجود می آید.
میکا را از معدن استخراج می کنند . مهم ترین مناطقی که میکا به دست می آید در کوه های آپالاش و راکی و در کانادا ، هندوستان ، ماداگاسکار ، شوروی ، برزیل و در اتحاد آفریقای جنوبی می باشد.
برای اینکه میکا را جهت استفاده ی تجاری آماده کنند آنرا ورقه ورقه کرده سپس به اندازه و ضخامت های مورد نظر در می آورند.
« میکا » عایق خوبی است ، الکتریسیته و گرما از آن عبور نمی کند . بنابراین ، می بینید چقدر در ساختن وسایل الکتریکی و مواد آتش ناگیر مفید می باشد . شما هم اکنون در منزل خود حتماً مقداری میکا در اطوی برقی ، سرپیچ لامپ و در دستگاه نان برشته کن دارید .
ضمناً این را هم بدانید که قبل از اختراع شیشه ، ورقه های میکا را برای روشنایی پنجره ها به کار می بردند .
میکا را میتوان بعنوان یکی از مهمترین مواد بکار گرفته در پیشرفت تکنولوژی (مخصوصا صنایع الکترونیک) در حال و آینده نام برد. این کانی به صورت های ورقه ای یا بصورت دانه های ریز و فلسی در صنعت به کار می برند. کاربردها: خشک کننده و پوشش دهنده، دیوارهای سیمان گچی (افزایش مقاومت دیوار)، منبسط کننده ماده رنگی، بلکا، حفاری نفت (پوشش دهنده ترک ها و خلل و فرج ها)، الکترودهای جوشکاری، کاغذ سازی، تولید لاستیک، پلی پروپیلن، آجر نسوز، کوره های ذوب ریخته گری، فولادسازی (منبع تهیه لیتیوم)، ساخت وسایل اپتیک (عدسی)، زیور آلات، دیوار عایق حرارتی، پلاستیک سازی، علاج برخی بیماریهای پوستی، چسبنده ها، تولید کاغذ میکا (میکای مصنوعی)، صنایع کشاورزی و …